Opodatkowanie dywidendy podatkiem dochodowym

Przeczytaj także: Dywidenda rzeczowa w podatku dochodowym i VAT

O przeznaczeniu uzyskanego zysku na wypłaty decyduje uchwała zgromadzenia wspólników albo akcjonariuszy. Jeśli zgromadzenie wspólników albo akcjonariuszy podejmie uchwałę o przeznaczeniu zysku na wypłatę dywidendy, to na spółce ciąży obowiązek obliczenia i poboru podatku w chwili wypłaty (lub pozostawienia do dyspozycji) dywidendy. Spółka pełni bowiem rolę płatnika. Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji). Zatrzymanie zysku w spółce nie powoduje zaś konsekwencji podatkowych dla wspólników, z wyjątkiem przeznaczenia zysku na podwyższenie kapitału zakładowego.

Podmiotem otrzymującym dywidendę (wspólnikiem, akcjonariuszem) może być bądź osoba fizyczna, bądź osoba prawna. Dywidendy i inne dochody (przychody) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych traktowane są jako odrębne źródło przychodów zarówno na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawy o podatkach dochodowych przewidują 19% zryczałtowany podatek od dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (w tym spółek kapitałowych) mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 30a ust. 1 ustawy o PIT i art. 22 ust. 1 ustawy o CIT). Dotyczy on wyłącznie dywidend wypłacanych przez podmioty będące polskimi rezydentami, tj. muszą mieć na terytorium Polski siedzibę (co jest spełnione w przypadku wszystkich w praktyce spółek kapitałowych założonych na podstawie prze¬pisów polskiego prawa handlowego) bądź zarząd. Co do zarządu, wystarczające jest fizyczne sprawowanie w Polsce zarządu (biuro zarządu), nawet jeśli siedziba podmiotu znajduje się za granicą.

Podatek ten jest płacony od przychodu, czyli od uzyskanej kwoty brutto, której nie pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu. Za przychody z udziału w zyskach osób prawnych uznaje się generalnie wszelkie przychody, jakie wynikają z prawa do udziału (akcji) w spółce kapitałowej. Przykładowo przychody zaliczane do źródła przychodów z udziału w zyskach osób prawnych zostały podane w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 24 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to katalog wyczerpujący.

Przychodów tych i kosztów ich uzyskania nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych bądź podatkiem dochodowym od osób fizycznych na ogólnych zasadach. Przychodów (dochodów) opodatkowanych w formie zryczałtowanej nie łączy się bowiem z przychodami (dochodami) z innych źródeł.

Przepisy polskich ustaw regulujące opodatkowanie dywidend i innych przychodów z udziału w zyskach spółek kapitałowych stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Umowy te określają, czy i na jakich zasadach uzyskane przychody (dochody) podlegają opodatkowaniu w Polsce. Opodatkowanie dywidend normuje art. 10 typowej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawartej przez Polskę. Stosownie do treści ustępu 1 tego artykułu, dywidendy wypłacane przez spółkę mającą siedzibę w Umawiającym się Państwie osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie. Ustęp drugi cytowanego artykułu określa charakterystyczną dla dochodów biernych (jakimi są dywidendy, odsetki i należności licencyjne) zasadę podziału prawa do opodatkowania między dwa państwa. Zgodnie z jego treścią, dywidendy wypłacane przez spółkę mającą siedzibę w Umawiającym się Państwie osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie mogą być jednak opodatkowane także w Umawiającym się Państwie i według prawa tego Państwa, w którym spółka wypłacająca dywidendy ma swoją siedzibę, lecz podatek ten nie może przekroczyć:
a) 5% kwoty dywidend brutto, jeżeli właścicielem dywidend jest spółka, której udział w kapitale spółki wypłacającej dywidendy wynosi co najmniej 25%;
b) 15% kwoty dywidend brutto we wszystkich pozostałych przypadkach.

Właściwe władze Umawiających się Państw ustalą w drodze wzajemnego porozumienia sposób stosowania tych ograniczeń. Postanowienia niniejszego ustępu nie naruszają opodatkowania spółki w odniesieniu do zysków, z których dywidendy są wypłacane.

Art. 10 ust. 3 typowej zawartej przez Polskę umowy w sprawie zapobiegania podwójnego opodatkowania zawiera definicje dywidendy. W myśl tego przepisu, użyte w artykule 10 określenie „dywidendy” oznacza dochód z:

• akcji,
• akcji gratisowych,
• praw do udziału w zysku,
• akcji w górnictwie,
• akcji członków założycieli lub
• innych praw, z wyjątkiem wierzytelności, do udziału w zyskach,
• jak również dochody z innych praw spółki, które według prawa podatkowego Państwa, w którym spółka wypłacająca dywidendy ma siedzibę, są pod względem podatkowym traktowane jak dochody z akcji.