Podatek dochodowy: dzień poniesienia kosztu

Przeczytaj także: Zasady rozliczania kosztów w czasie

Spór dotyczył interpretacji art. 15 ust. 4e ustawy o PDOP, na podstawie którego za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury/rachunku, a w razie ich braku - innego dowodu, z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

W rozpatrywanej sprawie spółka ponosiła wydatki na cykliczne remonty środków trwałych, które na potrzeby bilansowe, zgodnie z przyjętą polityką rachunkowości, rozliczała w czasie. Zapytała organ podatkowy, czy w świetle powyższego przepisu koszty remontów również powinna ujmować w kosztach uzyskania przychodów w czasie, czy też może je potrącić jednorazowo w dacie ich poniesienia.

Organ podatkowy stwierdził, że przez dzień poniesienia kosztu należy rozumieć dzień, na który wydatek został ujęty w księgach rachunkowych jako koszt. Nie chodzi tu więc o jakiekolwiek ujęcie wydatku w księgach. W związku z tym, ujmowanie wydatku jako kosztu zgodnie z zasadami rachunkowości przyjętymi przez podatnika przekłada się na moment jego potrącalności dla celów podatkowych. Jeśli więc dla celów bilansowych wydatki (tu: remontowe) rozliczane są w czasie, to w taki sam sposób powinny być one ujmowane w kosztach uzyskania przychodów.

Z takim stanowiskiem nie zgodził się WSA, który zwrócił uwagę, że przede wszystkim przepisy ustawy o rachunkowości nie mają charakteru podatkotwórczego. Wprawdzie podatnicy, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PDOP, są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający m.in. określenie podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku - to zdaniem Sądu przepis ten odsyła w kwestiach istotnych dla wymiaru podatku do przepisów o rachunkowości i nie należy z tego wyciągać zbyt daleko idących wniosków. Między rachunkowością a prawem podatkowym istnieje jedynie związek techniczno-formalny, sprowadzający się do korzystania przez te dwa systemy prawa z ksiąg rachunkowych. Natomiast przepisy ustawy o rachunkowości nie mogą decydować o sposobie ustalania podstawy opodatkowania, a rachunkowość stanowi tylko źródło informacji dla celów podatkowych.

Dalej WSA stwierdził m.in.:
"(…) Za dzień poniesienia kosztu należy zatem uznać dzień wpisania w księgach rachunkowych wydatku na podstawie faktury (por. wyrok NSA z dnia 20 lipca 2011 r., II FSK 414/10; wyrok NSA z dnia 9 grudnia 2011 r., II FSK 1091/10; wyrok WSA z dnia 18 lipca 2012 r., I SA/Po 529/12; wyrok NSA z dnia 20 lipca 2012 r., II FSK 2406/12; A. Mariański, Rozliczanie kosztów podatkowych - według przepisów prawa podatkowego czy bilansowego, Przegląd Podatkowy 2011, nr 8, s.22 i n.). Reasumując, wykładnia art. 15 ust. 4e u.p.d.o.p. nie wskazuje na odesłanie w kwestii ujęcia kosztu do prawa bilansowego. Przepis ten stanowi bowiem o dniu, "na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano)", a nie o dniu, "w którym uznano za koszt w księgach" bądź "zaksięgowano jako koszt w księgach". Poprzez regulację zawartą w tym przepisie ustawodawca zamierzał jedynie precyzyjnie uregulować dzień poniesienia kosztu podatkowego jako faktyczne ujęcie go w księgach. Nie uzależnił natomiast poniesienia kosztu od przyjętych przez podatnika zasad rachunkowości. Tym samym kwoty wydatkowane przez spółkę na cykliczne remonty mogą być jednorazowo zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. (…)"

Od redakcji:
Powyższy wyrok wpisuje się w dominującą w ostatnim czasie linię orzecznictwa, że za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów należy uznać dzień ujęcia wydatku w księgach rachunkowych na jakimkolwiek koncie, niekoniecznie kosztowym. Z kolei organy podatkowe, mimo odmiennego orzecznictwa sądów, zgodnie uważają, że moment uznania wydatku za koszt podatkowy jest uzależniony od uznania go za taki koszt dla celów bilansowych (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 25 lipca 2012 r., nr IPTPB3/423-76/11-9/12-S/MF).


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.