Zwolnienie z pracy: odszkodowanie a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Zwolnienie z pracy: odszkodowanie a podatek

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca rozwiązał umowę o pracę z pracownicą stomatologii z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jako przyczynę tego rozwiązania wskazano reorganizację oddziału stomatologii. Pracownica wystąpiła do Sądu Pracy z pozwem o przywrócenie do pracy, zasądzenie wynagrodzenia za okres 1 miesiąca oraz zasądzenie kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Pracy zasądził na jej rzecz na podstawie art. 45 par. 1 Kodeksu Pracy odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia brutto oraz koszty procesu w wysokości 60 zł. Oddalił zaś powództwo w zakresie przywrócenia do pracy. Z tytułu wypłaconych kwot wnioskodawca odprowadził do urzędu skarbowego zaliczki na podatek. Powstała jednak wątpliwość, czy winny one być odprowadzone? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę, jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. MaFiFo - Fotolia.com

Odszkodowanie za zwolnienie z pracy bez podatku

Jeżeli przyznane przez sąd odszkodowanie za zwolnienie z pracy wynika z przepisów prawa pracy, korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
a. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w 2011 r. Wnioskodawca wypowiedział swojej pracownicy umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego terminu wypowiedzenia. Pracownica wniosła pozew do sądu o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach, zasądzenie wynagrodzenia za okres 1 miesiąca, zasądzenie kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 27 marca 2011 r. Sąd zasądził na podstawie art. 45 § 1 oraz art. 47.1 Kodeksu pracy na rzecz pracownicy odszkodowanie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Kwestie dotyczące stosunku pracy, w tym wypłaty odszkodowań z tytułu niesłusznego zwolnienia z pracy przez pracodawcę zawarte zostały w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

W myśl art. 45 § 1 ww. ustawy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 ustawy). Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 41#185;; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 47#185; Kodeks pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż wypłacone przez Wnioskodawcę odszkodowanie zasądzone wyrokiem sądu korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. art. 45 w związku z art. 47#185; Kodeksu pracy.

W odniesieniu natomiast do kwestii kosztów postępowania sądowego należy stwierdzić, iż nie będą stanowiły one przysporzenia po stronie pracownicy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie pracownicy nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe. Wynika to z tego, iż koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków, a następnie na podstawie prawomocnego wyroku zostaną zwrócone. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów