Maszyna z leasingu: amortyzacja jednorazowa?

Przeczytaj także: Samochód w leasingu: wykup a wartość początkowa

Rozpatrzmy następującą sytuację: W październiku 2012 r. nastąpił wykup maszyny produkcyjnej przez przedsiębiorcę, po zakończeniu leasingu operacyjnego. Cena wykupu to 10 000 zł plus podatek VAT. Wartość rynkowa maszyny to natomiast 150 000 zł. Jak ustalić jej wartość początkową i metodę amortyzacji? Czy można maszynę zamortyzować jednorazowo?

W stosunku do maszyn i urządzeń (czy też środków transportu) wykupionych po zakończonych umowach leasingu, ustawodawca nie przewidział żadnych szczególnych zasad postępowania w zakresie ustalania ich wartości początkowej. Obowiązuje w tym zakresie art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Mówi on, iż wartością początkową środka trwałego nabytego w drodze kupna jest cena nabycia. Cenę nabycia z kolei stanowi kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Zakładając, iż poza wartością wykupu przedsiębiorca nie musiał ponosić żadnych dodatkowych kosztów na to, aby maszyna była zdatna do użytku (co jest wielce prawdopodobne zważywszy na fakt, iż wcześniej była używana na podstawie umowy leasingu operacyjnego) oraz że przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości z faktury wykupu, wartość początkowa tego składnika majątku wyniesie 10 000 zł.
Co się z kolei tyczy samej amortyzacji, przedsiębiorca ma do wyboru kilka opcji. Otóż maszynę taką może amortyzować metodą liniową, zgodnie ze stawką przewidzianą w Wykazie Rocznych Stawek Amortyzacyjnych stanowiących załącznik do updof. Może także wybrać metodę degresywną amortyzacji. Nie ma również przeszkód, aby do tego składnika majątku zastosować indywidualną stawkę amortyzacji, która może tutaj wynieść nawet 50% w skali roku (art. 22j ust. 1 pkt 1). Maszyna ta bowiem spełnia definicję używanej, tzn. przed jej nabyciem była wykorzystywana przez okres co najmniej 6 miesięcy (leasing operacyjny musi być zawarty na czas określony nie mniejszy aniżeli 40% normatywnego czasu amortyzacji w przypadku, gdy jego przedmiotem są rzeczy ruchome, co w zasadzie skutkuje zawarciem takiej umowy na kilka lat).

Wreszcie wydaje się, że jeżeli są spełnione określone przesłanki, nie ma przeszkód, aby od maszyny dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego (szczegóły w tym zakresie określa art. 22k).

Zapewne z uwagi na fakt, iż maszyna wcześniej była używana w leasingu, przedsiębiorca nie mieści się w definicji podatnika rozpoczynającego działalność gospodarczą. Aby zatem miał prawo do amortyzacji jednorazowej, musi być tzw. małym podatnikiem w myśl przepisów updof, tzn. wartość jego przychodu ze sprzedaży w roku 2011, wraz z kwotą podatku VAT, nie mogła przekroczyć kwoty 1,2 mln eruo, a po przeliczeniu na złote: 5 324 000 zł (art. 5a pkt 20 updof).

Ponadto musi pamiętać, że amortyzacja taka jest limitowana. Otóż w roku 2012 wartość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych (przy czym nie wlicza się tutaj środków trwałych, których wartość początkowa jest niższa lub równa 3 500 zł) nie może przekroczyć kwoty 50 000 euro (przeliczają na złote jest to kwota 222 000 zł). Amortyzacji jednorazowej podlegają składniki majątku zaliczone do środków trwałych zaliczone do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych.

Jeżeli powyższe warunki są spełnione, nie ma przeszkód aby maszynę wykupioną z leasingu operacyjnego zamortyzować jednorazowo. Co ważne, jednorazowego odpisu amortyzacyjnego można dokonać już w miesiącu, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Tym samym odpis taki może nastąpić w naszym przypadku już w miesiącu październiku, podczas gdy w przypadku innej metody amortyzacji pierwsze naliczenie amortyzacji nastąpiłoby dopiero za miesiąc listopad.