Udział w nieruchomości: spłata jako cele mieszkaniowe?

Przeczytaj także: Sprzedaż wynajmowanego lokalu: podatek dochodowy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

23 grudnia 2010 r. zmarł ojciec wnioskodawczyni, po którym odziedziczyła ona udział w mieszkaniu. Następnie 4 listopada 2011 r. udział ten sprzedała za kwotę 42 500 zł. Wyrokiem Sądu z dnia 8 grudnia 2011 r. wnioskodawczyni została ponadto zobowiązana do spłaty połowy wartości innego mieszkania na rzecz byłego męża, stanowiącego ich współwłasność. Po spłacie tej wnioskodawczyni będzie jedyną właścicielką mieszkania. Powstała wątpliwość, czy przeznaczając pieniądze ze sprzedaży udziału w mieszkaniu odziedziczonego po zmarłym ojcu na spłatę byłego męża w zakresie jego udziału w mieszkaniu należącym do wnioskodawczyni i jej byłego męża, będzie mogła skorzystać ze zwolnienia w podatku dochodowym wskutek przeznaczenia uzyskanych środków pieniężnych ze sprzedaży udziału w mieszkaniu na własne cele mieszkaniowe? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Robert Kneschke - Fotolia.com

Mieszkanie

Spłata na rzecz męża połowy wartości mieszkania, dokonana ze środków uzyskanych z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości nabytej w drodze spadku po ojcu, stanowi wydatek na cele mieszkaniowe

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)–c) formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości lub praw przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub praw nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości lub praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W związku z powyższym rozpatrując konsekwencje podatkowe odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa kluczowe znaczenie ma moment ich nabycia.

W myśl art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.

Powyższe oznacza, iż z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Tak więc dniem nabycia spadku przez Wnioskodawczynię jest data śmierci spadkodawcy. W przedmiotowej sprawie jest to 23 grudnia 2010 r. Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. W przypadku podatku dochodowego istotna jest zatem data stwierdzająca dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.