W jakiej dacie kara umowna w koszty firmy?

Przeczytaj także: Kary umowne: dzień poniesienia kosztu

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka osobowa, której wspólnikiem jest wnioskodawca, zobowiązana była do dostawy towarów w określonym terminie. Z dostaw tych wywiązała się jednak z opóźnieniem, za które winy spółka nie ponosi. Za nieterminowe dostawy odbiorcy wystawili noty obciążeniowe, naliczając kary umowne zgodnie z zapisami zawartymi w umowach. Noty wystawiono w grudniu 2011 r. zaś zapłaty za nie spółka dokonała w styczniu 2012 r. Kary te zostały zaliczone do podatkowych kosztów uzyskania przychodu w dacie ujęcia otrzymanych not w księgach rachunkowych, a więc w 2011 r. Wnioskodawca zadał pytanie, czy ujęcie pod taką datą powyższych kar było prawidłowe? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Na wstępie zauważyć należy, iż w interpretacji indywidualnej Nr IPTPB1/415-329/12-4/KO, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdził, iż kara umowna z tytułu opóźnienia w dostawie wyrobów, może stanowić koszt uzyskania przychodów, w oparciu o art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) i winna zostać rozliczona proporcjonalnie do prawa do udziału Wnioskodawcy w zysku Spółki osobowej.

Stosownie do art. 5b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 5a pkt 6 tej ustawy, prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. kaparulin - Fotolia.com

Księgi rachunkowe

Karę umowną za opóźnienie w dostawie towarów należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w momencie poniesienia, tj. dacie zaksięgowania (ujęcia) noty obciążeniowej dokumentującej wysokość kary w prowadzonych księgach rachunkowych

I tak, zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Przy czym, zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat (art. 8 ust. 2 pkt 1 tej ustawy).

Powyższe oznacza, że koszty uzyskania przychodów z udziału w spółce niemającej osobowości prawnej określa się u każdego wspólnika proporcjonalnie do jego prawa do tego udziału.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Ustawa niniejsza przewiduje dwie kategorie kosztów:
• koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami oraz
• koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. W ich przypadku możliwe jest „zidentyfikowanie” wpływu danego kosztu na wielkość osiągniętych przychodów. Natomiast pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione, jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika. Takimi wydatkami są m.in. kary umowne za opóźnienia w dostawach towarów, które mogą być nałożone na mocy zawartych umów.

Podkreślić należy, iż przepis art. 22 ust. 1 ww. ustawy, nie określa terminu, kiedy dla ustalenia dochodu podlegającego opodatkowaniu, można potrącić koszty. Kwestia związana z momentem potrącalności kosztów uzyskania przychodów została uregulowana w przepisach art. 22 ust. 4 oraz art. 24 ust. 5-5d ww. ustawy.

W myśl art. 22 ust. 5 ww. ustawy, u podatników prowadzących księgi rachunkowe koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącane w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 5a i 5b.

Natomiast, zgodnie z art. 22 ust. 5c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W myśl art. 22 ust. 5d ww. ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Wskazanie w art. 22 ust. 5d ww. ustawy, że dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach oznacza, że dla celów podatkowych koszt ten należy rozpoznać na podstawie zapisów w księgach rachunkowych prowadzonych w oparciu o uregulowania ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.). (…)

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, iż karę umowną za opóźnienie w dostawie towarów, Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w momencie poniesienia, zgodnie z art. 22 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi data zaksięgowania (ujęcia) noty obciążeniowej dokumentującej wysokość kary w prowadzonych księgach rachunkowych – grudzień 2011 r. Przy czym rozliczenie ww. kosztów winno nastąpić proporcjonalnie do udziałów Wnioskodawcy w zysku Spółki osobowej.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów