Ryczałt ewidencjonowany: utrata prawa w trakcie roku

Przeczytaj także: Nowe możliwości wyboru formy opodatkowania

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych stanowi fakultatywną formę opodatkowania, w której wartość podatku nalicza się według niższych stawek podatku stosowanych do przychodu (czyli bez uwzględnienia kosztów). Nie każdy jednak może wybrać tę formę opodatkowania. Konieczne jest spełnienie wskazanych w ustawie warunków. Jednym z nich jest np. limit przychodów uzyskanych z działalności gospodarczej w poprzednim roku. By móc stosować opodatkowanie w formie ryczałtu, przychody nie mogą przekroczyć równowartości 150 000 euro (czyli 661 680 zł). Opodatkowanie ryczałtem wyklucza także m. in. osiąganie chociażby w części przychodów z prowadzenia aptek.

Utrata warunków do opodatkowania na zasadach ryczałtu
W przypadku utraty warunków uprawniających do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podatnik jest zobowiązany, poczynając od dnia, w którym nastąpiła utrata tychże warunków opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach, czyli według skali podatkowej (przy zastosowaniu stawki 18 % do dochodów równych 85.528 zł oraz 32% do nadwyżki). Warto w tym miejscu podkreślić, iż w takiej sytuacji, za podstawę do określenia podatku dochodowego przyjmuje się dochód osiągnięty po utracie warunków do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Ponadto, od tego momentu koniecznym jest prowadzenie właściwych ksiąg podatkowych lub też rachunkowych, pozwalających na ustalenie wartości zobowiązania podatkowego.

Również w przypadku, gdy podatnik lub spółka dokona sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów, lub uzyska przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, traci prawo do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W takiej sytuacji poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego należy opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
Brak stosownej ewidencji
Podatnicy, jak również spółki, których wspólnicy zadeklarowali opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z zasady zobowiązani są posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów, prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia oraz, odrębnie za każdy rok podatkowy, ewidencję przychodów, stanowiące niejako podstawę do wyznaczenia wartości podatku. Obowiązek prowadzenia ewidencji nie dotyczy podatników osiągających przychody z najmu prywatnego, jeżeli ich wysokość wynika z umowy zawartej w formie pisemnej. W przypadku braku wspomnianej ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, fiskus sam ustala wartość niezaewidencjonowanego przychodu, a także wartość należnego podatku.

Maksymalna wartość ryczałtu
Kwotę podatku, którą należy odprowadzić do urzędu skarbowego, organ podatkowy ustala jako pięciokrotność stawki, która byłaby zastosowana do niezaewidencjonowanego przychodu w przypadku właściwego jego ewidencjonowania. Ryczałt ten nie może być wyższy niż 75% ustalonego przychodu.


Elżbieta Węcławik, Adam Bujalski