Zawieszenie działalności: podatek dochodowy, VAT i ZUS

Przeczytaj także: Koszty leasingu podczas zawieszenia działalności

Powstały jednak wątpliwości, czy w okresie zawieszenia działalności gospodarczej należy dokonywać odpisów amortyzacyjnych od posiadanych składników majątku.

W tej kwestii zwróciliśmy się do Ministerstwa Finansów, które wyjaśniło, iż jednostki muszą dokonywać odpisów amortyzacyjnych także wtedy, gdy środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne nie są wykorzystywane na skutek zawieszenia działalności, oraz że nie mogą w takiej sytuacji obniżyć stawek amortyzacyjnych do zera. Wówczas jednostka, która posiada składniki majątku, zobowiązana jest do dokonywania odpisów amortyzacyjnych, a tym samym traci możliwość skorzystania z przywileju niezamykania ksiąg rachunkowych za rok obrotowy, w którym jej działalność była zawieszona. W związku z tym nadal będzie zobowiązana do ujawniania zdarzeń gospodarczych w księgach rachunkowych, do zamykania ksiąg oraz pozostałych obowiązków w zakresie rachunkowości.

Jeśli przedsiębiorca nie zamyka ksiąg rachunkowych z powodu zawieszenia działalności gospodarczej przez cały rok obrotowy, może także odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji (art. 26 ust. 5 pkt 3 ww. ustawy).

Omawiane zwolnienie z obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych nie dotyczy emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się o dopuszczenie lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku. Oznacza to, że jednostki te, nawet po spełnieniu ww. warunków, nie będą mogły z niego skorzystać.

1.6. Obowiązki wobec ZUS w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, z wyłączeniem okresu, na który działalność została zawieszona. Tak wynika z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.). W tym samym okresie przedsiębiorca podlega również ubezpieczeniu zdrowotnemu, co wynika z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).

Z możliwości zawieszenia działalności gospodarczej może skorzystać wyłącznie przedsiębiorca niezatrudniający pracowników (tj. osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę). Jak wcześniej wspomnieliśmy, o fakcie zawieszenia firmy przedsiębiorca osobiście nie informuje ZUS. Wszelkie formalności z tym związane załatwia w organie ewidencyjnym, wypełniając tam stosowny wniosek (formularz CEIDG-1). Wniosek taki przedsiębiorca może również złożyć elektronicznie. Następnie instytucja ta przekazuje do ZUS kopię wpisu o zawieszeniu, na jej podstawie ZUS sporządzi stosowne dokumenty ubezpieczeniowe, tj. wyrejestrowanie:

• przedsiębiorcy - jako płatnika składek - na formularzu ZUS ZWPA,
• przedsiębiorcy - jako osoby ubezpieczonej z ubezpieczeń - na formularzu ZUS ZWUA oraz członków jego rodziny zgłoszonych wcześniej do ubezpieczenia zdrowotnego - na formularzu ZUS ZCNA,
• osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej z ubezpieczeń - na formularzu ZUS ZWUA oraz członków jej rodziny zgłoszonych wcześniej do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZCNA.

O wszystkich sporządzonych przez siebie dokumentach związanych ze zgłoszeniem zawieszenia wykonywania działalności ZUS powinien poinformować płatnika składek odrębnym pismem.

W zakresie ubezpieczeniowym zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń w okresie od dnia, w którym nastąpiło rozpoczęcie zawieszenia, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności.

Jeśli przedsiębiorca zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej w trakcie miesiąca, zobowiązany jest wtedy przekazać do ZUS dokumenty rozliczeniowe. Wykazuje w nich wyliczone składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru proporcjonalnie pomniejszonej o dni nieprowadzenia działalności (dzieli ją wówczas przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu). Zasada ta nie ma jednak zastosowania do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku zawieszenia działalności gospodarczej w trakcie miesiąca, składkę na to ubezpieczenie przedsiębiorca ma obowiązek naliczyć i opłacić od pełnej podstawy wymiaru. Składka zdrowotna jest bowiem miesięczna i niepodzielna (art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Uwaga! W czasie przestoju firmy przedsiębiorca może na zasadzie dobrowolności przystąpić (na swój wniosek) do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a także do ubezpieczenia zdrowotnego.

W przypadku zgłoszenia zawieszenia działalności przez spółkę w Krajowym Rejestrze Sądowym, spółka dodatkowo wypełnia odpowiednio dokumenty wyrejestrowujące. Dokumenty te zostaną bezpośrednio przekazane przez sądy rejestrowe do odpowiedniej jednostki ZUS (zgodnie z adresem siedziby spółki). Natomiast wspólnicy spółek: komandytowej, jawnej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o. składają do ZUS odpowiednio wyrejestrowanie siebie jako płatnika składek na własne ubezpieczenia. Mogą tego dokonać również za pośrednictwem sądu rejestrowego.

Na okres od 18 lipca do 31 sierpnia 2012 r. zawiesiłam prowadzenie działalności gospodarczej. W pierwszym tygodniu sierpnia br. zmuszona będę wznowić jej wykonywanie. Czy ZUS może zakwestionować takie krótkie zawieszenie działalności i obciążyć mnie składkami ubezpieczeniowymi?
Tak. Mimo, że obowiązujące przepisy nie zabraniają dokonania wznowienia zawieszonej działalności przed upływem minimalnego okresu zawieszenia, tj. 30 dni, to jednak ZUS w takiej sytuacji uzna zawieszenie działalności gospodarczej za nieskuteczne. Konsekwencją tego będzie obciążenie konta płatnika składkami ubezpieczeniowymi za okres bezskutecznego zawieszenia wykonywania działalności.

Zapamiętaj!

• w okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie przekazuje do ZUS żadnych dokumentów rozliczeniowych, nie opłaca też w tym czasie składek ubezpieczeniowych,
• 30 dni - tyle wynosi minimalny okres zawieszenia działalności,
• 24 miesiące - tyle wynosi maksymalny okres zawieszenia działalności,
• w czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać z niej bieżących przychodów,
• w przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, zawieszenie działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem dokonania tej czynności przez wszystkich wspólników.

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.