Nowe faktury, obowiązek podatkowy i odliczenie VAT?

Przeczytaj także: Podatek VAT 2013: będą istotne zmiany?

5. Prawo do odliczenia podatku naliczonego
Zgodnie z unijną dyrektywą skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest uzależnione od spełnienia pewnych wymogów formalnych. W przypadku nabywanych towarów i usług konieczne jest posiadanie faktury z wyszczególnioną kwotą podatku, co oznacza, że z odliczenia można skorzystać w rozliczeniu za okres, w którym spełnione są trzy przesłanki:

• powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów lub usług,
• doszło do nabycia tych towarów i usług oraz
• podatnik otrzymał fakturę dotyczącą tej transakcji.

W proponowanej nowelizacji ogólna zasada dotycząca odliczania podatku VAT stanowić będzie, że prawo do odliczenia powstawać będzie w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Zasada ta będzie miała również zastosowanie w przypadku uiszczenia przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi całości lub części zapłaty. Oczywiście nadal pozostaną wyjątki od tej zasady, np. w odniesieniu do małych podatników rozliczających się kasowo, gdzie prawo do odliczenia podatku naliczonego powstawać będzie nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonał zapłaty za te towary i usługi.

Pozostanie natomiast regulacja, na podstawie której podatnik, który nie dokona odliczenia podatku naliczonego w ustawowym terminie, będzie mógł odliczyć ten podatek w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

W związku z nowymi regulacjami w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego, zrezygnowano w projekcie z dodatkowych warunków umożliwiających odliczenie VAT, dotyczących m.in. nabycia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, czy wykonania usługi.

Na uwagę zasługuje również proponowane wyłączenie prawa do odliczenia podatku naliczonego dla tych podatników, którzy ponoszą wydatki w imieniu i na rachunek osób trzecich, a wydatki te są pokrywane przez osoby trzecie i nie są przez podatnika uwzględniane w podstawie opodatkowania. Warunek, że wydatki takie nie mogą rodzić prawa do odliczenia podatku naliczonego wynika wprost z przepisu art. 79 zdanie drugie dyrektywy 2006/112/WE.

6. Zasady wystawiania faktur VAT
Aby dostosować obowiązujące przepisy do zasad dyrektywy i zarazem uprościć i zmodernizować przepisy dotyczące fakturowania, wprowadzono pewne zmiany dotyczące ogólnych zasad wystawiania faktur, oraz podmiotów obowiązanych do ich wystawienia, czy też przedmiotu i treści faktury.

Projekt przewiduje możliwość wystawiania faktur uproszczonych (kiedy kwota faktury nie przekracza równowartości 100 euro w walucie krajowej - proponuje się przyjąć tu kwotę 450 zł) i faktur zbiorczych, a także faktur wystawianych na żądanie. W projekcie ustawy uregulowano również termin wystawienia faktury oraz obowiązek wystawienia i przekazania określonej ilości egzemplarzy faktury. Zakresem ustawy objęto również zasady wystawiania faktur korygujących i duplikatów faktur, a także zasady i terminy przechowywania faktur oraz tryb ich udostępniania właściwym organom.

Istotną zmianą w zakresie fakturowania jest propozycja wyeliminowania faktur wewnętrznych. Zmiana ta - jak wynika z uzasadnienia do projektu - jest konieczna, ze względu na fakt, iż właściwe regulacje unijne nie przewidują możliwości wystawiania tego rodzaju faktur.

Część danych obligatoryjnie umieszczanych na fakturze VAT pozostanie niezmieniona (np. nazwa (rodzaj) towaru lub usługi, stawki podatku). Bez zmian pozostanie również sposób wykazywania i zaokrąglania kwoty podatku. Niewielkim zmianom ulegną przepisy dotyczące możliwości określenia w fakturze również kwot podatku dotyczących wartości dostarczonych poszczególnych towarów i usług

Zgodnie z projektem zmian do ustawy niektóre dane nie będą już musiały być umieszczane na fakturach. Dotyczy to m.in. umieszczania numeru rejestracyjnego samochodu na fakturach dokumentujących nabycie paliw, określeń "Faktura VAT-MP" "Faktura VAT marża", jak również umieszczania informacji, że podatek VAT rozlicza nabywca.

Jednocześnie jednak w zakresie dokumentowania niektórych czynności pewne informacje będą musiały znaleźć się na wystawianych fakturach VAT. Będą to przykładowo wyrazy: "metoda kasowa", "samofakturowanie", "procedura marży dla biur podróży", czy "odwrotne obciążenie".

7. Zwolnienia podmiotowe
Limit uprawniający do zwolnienia z VAT tzw. drobnych przedsiębiorców pozostać ma na niezmienionym poziomie 150.000 zł. Zwolnienie podmiotowe ma jednak być adresowane nie do podatnika, ale do "sprzedaży". Do obliczenia limitu zwolnienia nie będzie już włączana wartość wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, jednak wliczona będzie wartość transakcji związanych z nieruchomościami, oraz usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38-41 ustawy, oraz usług ubezpieczeniowych - jeżeli czynności te mają charakter czynności pomocniczych.

Zaproponowano również odpowiednie sformułowania odnoszące się do momentu utraty prawa do zwolnienia z VAT. W obecnych przepisach mowa jest o tym, że obowiązek podatkowy powstaje w tym przypadku z momentem przekroczenia kwoty uprawniającej do zwolnienia, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. W praktyce powoduje to liczne wątpliwości co do możliwości dzielenia w takim przypadku podstawy opodatkowania. Projekt zakłada jasne rozwiązanie tego problemu określając, że zwolnienie nie będzie już w takim przypadku obowiązywało począwszy od czynności, którą przekroczono kwotę limitu. Zatem cała transakcja, której dokonanie spowoduje utratę prawa do zwolnienia zostanie opodatkowana VAT.

Według projektu w ustawie znajdzie się regulacja, która uniemożliwi powrót do zwolnienia od podatku przed upływem roku, licząc od końca roku, w którym podatnik utracił prawo do zwolnienia lub z niego zrezygnował, także w przypadku osób fizycznych, które zakończyły działalność gospodarczą, a następnie na nowo ją podjęły. Rozwiązanie to pozwoli na równe traktowanie podatników (osób fizycznych), którzy po przekroczeniu limitu do zwolnienia nie zawieszają wykonywania działalności i obowiązuje ich roczny reżim powrotu do zwolnienia z tymi podatnikami, którzy po utracie zwolnienia, kończą działalność, a następnie starają się uzyskać zwolnienie przysługujące osobom mającym status podatników rozpoczynających prowadzenie działalności.


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.