Otrzymany zachowek a podatek od spadku

Przeczytaj także: Zachowek a podatek od spadków i darowizn

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Ojciec wnioskodawczyni i jej braci zmarł 22 lutego 2011 r. Pozostawił testament, na mocy którego cały spadek nabył jego siostrzeniec. W skład spadku wchodziły grunty rolne częściowo zabudowane siedliskiem i grunty leśne. Wnioskodawczyni wraz z braćmi wystąpiła o tzw. zachowek. Siostrzeniec zaproponował, iż tytułem zaspokojenia roszczeń spadkobierców w zakresie zachowku, przeniesie na nich część nabytych w drodze spadku gruntów zabudowanych siedliskiem (ich wartość będzie odpowiadała wartości należnej spadkobiercom ustawowym kwoty pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku). Stosowna umowa zostanie zawarta w formie aktu notarialnego. Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy z tytułu powyższego będzie musiała zapłacić podatek od spadku tudzież darowizny? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Robert Wilson - Fotolia.com

Zachowek a podatek od spadku

Otrzymanie udziału w nieruchomości po spadkodawcy tytułem zachowku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn

Stosownie zaś do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 2a tej ustawy, przy nabyciu tytułem zachowku powstaje on z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. (…)

Zgodnie z przepisami Księgi IV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy lub praw majątkowych, wynikających z ww. prawa, z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych. Nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku następuje z chwilą wykonania tego prawa.