Nadpłata i zwrot podatku gdy zaległości podatkowe

Przeczytaj także: Podatek VAT: wniosek o stwierdzenie nadpłaty

Nadpłata podatku została określona w art. 72 Ordynacji podatkowej. Jest to przede wszystkim kwota nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku. Z nadpłatą mamy do czynienia ponadto także w sytuacji, gdy płatnik pobrał podatek nienależnie lub w wysokości większej od należnej (a także w kilku innych sytuacjach). W tym celu należy złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku (o czym mówi art. 75 Ordynacji podatkowej).

Zwrot podatku VAT został natomiast unormowany w art. 87 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten w uproszczeniu mówiąc stanowi, że jeżeli w danej deklaracji podatkowej kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik może żądać jej zwrotu na rachunek bankowy. Żądanie takie wyraża się w składanej deklaracji VAT, wypełniając odpowiednie pola. Zwrotu tego nie winno się utożsamiać z nadpłatą podatku.

Trzeba pamiętać, że wystąpienie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty i uznaniem go za zasadny przez organ podatkowy nie oznacza jednak, że podatnik automatycznie otrzyma pieniądze. W pierwszej kolejności bowiem organ sprawdzi, czy podatnik nie ma zaległości podatkowych.

Zgodnie bowiem z art. 76 Ordynacji podatkowej nadpłata podatku w pierwszej kolejności podlega zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a dopiero w przypadku ich braku podlega zwrotowi. Na powyższe organ wydaje postanowienie, na które służy zażalenie.

Co ważne, jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania z różnych tytułów, zgodnie z art. 62 Ordynacji podatkowej nadpłatę taką zalicza się na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności. Co za tym idzie, jeżeli przykładowo podatnik ma zaległości podatkowe w latach 2008, 2009 i 2011, powstała nadpłata w pierwszej kolejności zostanie przekazana na pokrycie zaległości (wraz z odsetkami) z roku 2008, następnie z roku 2009 i na końcu z roku 2011. Trzeba jednak pamiętać, że zasadę tę stosuje się pod warunkiem, że podatnik nie wskaże, na poczet której zaległości podatkowej powstała nadpłata ma zostać zaliczona (tym samym w pierwszej kolejności to podatnik decyduje, którą zaległość chce uregulować z nadpłaty podatku, a dopiero gdy tego nie zrobi, fiskus zalicza ją na poczet najstarszej zaległości).
Warto także wiedzieć, że jeżeli kwota nadpłaty nie pokrywa całej zaległości podatkowej wraz z odsetkami, nadpłata ta jest zaliczana proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz odsetek za zwłokę.

Powyższy tryb postępowania ma zastosowanie także do zwrotu podatku VAT (w pierwszej kolejności jest on przeznaczony na zaległości podatkowe i odsetki, a dopiero gdy tych nie ma, podlega zwrotowi).

W przypadku braku zaległości oraz bieżących zobowiązań podatkowych zwrot nadpłaty jest dokonywanych na wskazany rachunek bankowy podatnika (płatnika lub inkasenta), gdy ten jest obowiązany do jego posiadania, tudzież w gotówce, jeżeli podmioty te rachunku nie posiadają. Co ważne, organ podatkowy nie dokonuje zwrotu nadpłaty a zalicza ją na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, jeżeli kwota nadpłaty nie przekracza 8,80 zł (czyli gdy jej wysokość nie przekracza kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym), chyba że podatnik wystąpi o jej zwrot. W przypadku zwrotu podatku VAT, zwrot ten jest dokonywany jedynie na konto bankowe podatnika (w banku mającym siedzibę na terytorium RP) tudzież na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest on członkiem.

Podatnik może także wystąpić z wnioskiem o zaliczenie czy to zwrotu podatku VAT, czy też nadpłaty podatku na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.