Kapitał zakładowy: usługi doradcze a koszty firmy

Przeczytaj także: NSA: podwyższenie kapitału zakładowego w koszty?

Ważna uchwała
Dokonując rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy WSA powołał się na uchwałę składu siedmiu sędziów z 24 stycznia 2011r., II FPS 6/10 w której wskazano, iż „tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów, stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz art. 7 ust. 1 i 2 w związku z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Do tego rodzaju wydatków niewątpliwie należy zaliczyć opłaty notarialne, sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych, a w przypadku podwyższenia kapitału w drodze emisji akcji będących przedmiotem oferty publicznej objętych prospektem emisyjnym dodatkowo ponoszone w związku z tym opłaty giełdowe, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzenia, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji oraz koszty oferowania papierów wartościowych. Pozostałe wydatki stanowiąc koszty ogólne funkcjonowania spółki kapitałowej stanowią zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. koszty uzyskania przychodów”

Niezbędność wydatku
Biorąc pod uwagę treść powyższej uchwały rozstrzygnięcie WSA należy uznać za słuszne. NSA wskazał bowiem na konieczność niezbędności wydatku dla możliwości podwyższenia kapitału zakładowego. Treść uchwały implikuje zatem wniosek, iż tylko wydatki, których charakter przesądza o ich niezbędności dla skuteczności podwyższenia kapitału zakładowego mogą być postrzegane jako wydatki bezpośrednio powiązane z takim podwyższeniem, których nie można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów. Wydaje się, iż wydatkom poniesionym na usługi doradcze w zakresie możliwości pozyskania kapitału nie można przypisać przymiotu niezbędności dla ewentualnego przyszłego podwyższenia kapitału. Przede wszystkim należy zauważyć, iż w znaczeniu słownikowym (Internetowy Słownik PWN) poprzez „niezbędne” należy rozumieć „koniecznie potrzebne”, co oznacza czynnik, bez którego niemożliwe jest dokonanie określonej czynności. W takim kontekście należy uznać, iż zakup usług doradczych nie jest jednym z czynników warunkujących skuteczność podwyższenia kapitału zakładowego. Jak słusznie wskazał NSA do tego typu wydatków należy zaliczyć m.in. opłaty notarialne czy sądowe bądź koszty związane z prospektem emisyjnym, których poniesienie jest związane z ustawowymi wymaganiami warunkującymi podwyższenie. Tymczasem usługi doradcze mające na celu wybór najefektywniejszej metody pozyskania kapitału stanowią czynnik wspomagający taki proces, w ujęciu ogólnym nie są jednak bezwzględnie konieczne dla jego przeprowadzenia. To podatnik w danych okolicznościach decyduje, czy skorzysta z usług podmiotów zajmujących się doradztwem w zakresie pozyskania kapitału, wymóg taki nie jest zaś na niego nałożony w jakikolwiek sposób.

Brak jednolitego stanowiska
O możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na usługi doradcze, które mogą mieć wpływ na podwyższenie kapitału zakładowego decydujące znaczenie ma de facto sposób interpretacji uchwały NSA z 24 stycznia 2011r. Można bowiem wskazać na rozbieżność poglądów istniejących obecnie w orzecznictwie w odniesieniu do wniosków płynących z przedmiotowej uchwały. Z jednej strony można wskazać na stanowiska, które uznają tego typu wydatki za koszty pośrednie, związane z ogólnym funkcjonowaniem danego podatnika, które ten podatnik ma prawo zakwalifikować do KUP. Dla przykładu można powołać wyrok NSA z 12 lipca 2011r., II FSK 370/10, wyrok WSA w Gliwicach z 27 czerwca 2011r., I SA/Gl 291/11 czy interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 marca 2012r., ILPB3/423-672/08/12-S/KS. Inny pogląd wyrażono jednak np. w wyroku WSA w Szczecinie z 21 września 2011r., I SA/Sz 641/11 czy w wyroku NSA z 6 marca 2012r., II FSK 1470 /10, gdzie wskazano, że skoro spółka we wniosku o interpretację sama wskazała, że wydatki są związane z podwyższeniem kapitału, to należy je uznać za wydatki związane bezpośrednio z takim podwyższeniem, i z tego względu nie mogą stanowić kosztów podatkowych. W praktyce, z uwagi na powyższą rozbieżność trudno przewidzieć, jak w danej sytuacji zostaną zakwalifikowane wydatki na usługi doradcze- jako KUP czy NKUP. Pozostaje mieć nadzieję, iż jednolita linia orzecznicza w tym zakresie ukształtuje się jak najszybciej.