Zaległość podatkowa = postępowanie egzekucyjne?

Przeczytaj także: Napaść na podatnika nie zwalnia go z zapłaty podatku

Zgodnie z przepisami Ordynacja podatkowa zaległością podatkową jest: podatek, zaliczka na podatek oraz rata podatku– niezapłacone w terminach płatności.

Z chwilą, gdy zobowiązanie podatkowe przekształci się w zaległość, podatnikowi może być udzielona ulga w zapłacie tej zaległości poprzez: odroczenie terminu zapłaty, rozłożenie na raty, oraz umorzenie w części lub całości zaległości podatkowej, względnie odsetek za zwłokę.

Przepisy stanowią, że umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

Powyższe ulgi co do zasady przyznawane są na wniosek zainteresowanego.

---

Przepisy nie określają terminu, w jakim należy wystąpić o udzielenie ulgi, dlatego możesz to uczynić także wówczas, gdy zostało już wobec Ciebie wszczęte postępowanie egzekucyjne w celu przymusowego ściągnięcia zaległości podatkowej.

---

Z drugiej jednak strony, wniosek o udzielenie ulgi nie jest przeszkodą do podjęcia i prowadzenia egzekucji. Dlatego pomimo wszystko wskazany jest pośpiech.

Jak wynika z obowiązujących przepisów, przesłanką do pozytywnego rozpatrzenia wniosku o udzielenie ulgi, będzie wykazanie ważnego interesu podatnika bądź interesu publicznego (art. 67a § 1 op). Terminy te nie mają wprawdzie ustawowej definicji, ale zostały doprecyzowane przez bogatą literaturę i orzecznictwo sądów administracyjnych.
Na podstawie tych źródeł należy przyjąć, że organ podatkowy powinien zwrócić szczególną uwagę na sytuację materialną podatnika, a zwłaszcza na to, czy pobór podatku nie zagrozi egzystencji wnioskodawcy lub członków rodziny będących na jego utrzymaniu.

Jeśli podatnik jest osobą fizyczną analizie podlega zawsze jego sytuacja finansowa, rodzinna i życiowa, w jakiej znajduje się w chwili rozpatrywania sprawy (a nie w momencie, gdy zobowiązanie powstało lub przekształciło się w zaległość podatkową).

Odroczenie terminu zapłaty zaległości podatkowej, jej rozłożenie na raty lub umorzenie to rodzaje ulg podatkowych, stanowiących odstępstwo od zasady równości opodatkowania. Z tego powodu fiskus udziela wymienionych ulg tylko w nadzwyczajnych sytuacjach.

Kryterium „ważnego interesu podatnika” odnosi się również do przedsiębiorców. Z dotychczasowej praktyki wynika bowiem, że przy analizowaniu wniosku złożonego przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą organy podatkowe badają, czy zastosowanie ulgi pozwoli wnioskodawcy na osiągnięcie równowagi ekonomicznej bądź uchroni go przed likwidacją źródła przychodów.

---

Jeśli chodzi o przedsiębiorców, organ podatkowy może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych pod warunkiem, że oprócz przesłanek ważnego interesu podatnika bądź interesu publicznego zostaną spełnione dodatkowe warunki, o których mowa w art. 67b Ordynacji podatkowej, tj. będą wchodzić w grę ulgi które:

• nie stanowią pomocy publicznej,
• są tzw. pomocą de minimis w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de mini mis,
• stanowią pomoc publiczną udzielaną na wskazane przez ustawodawcę cele, m.in. na naprawienie szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia, szkolenia, zatrudnienie, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, czy ochronę środowiska.

---

Warto podkreślić, że niepowodzenia finansowe w działalności gospodarczej nie zawsze będą skutkować pozytywną reakcją fiskusa na wniosek o zastosowanie którejś z wymienionych ulg. Udzielanie takich ulg oparte jest bowiem na tzw. uznaniu administracyjnym, co oznacza, że organ może pozytywnie ustosunkować się do wniosku podatnika w tym zakresie, ale nie musi. W orzecznictwie dominuje przy tym przekonanie, że budżet państwa nie może ponosić ciężaru nierozważnych lub nieumiejętnych działań podmiotów gospodarczych, a przedsiębiorcy zobligowani są do należytej dbałości o własne interesy. Dla organu rozpatrującego wniosek istotne więc będą także powody, dla których podatnik znalazł się w trudnej sytuacji ekonomicznej.