Samochód osobowy: zakup i sprzedaż w deklaracji VAT

Przeczytaj także: Używany samochód z UE: zakup a rozliczenie VAT

Zakup samochodu osobowego w kraju
Jeżeli czynny podatnik VAT zamierza nabyć samochód osobowy na cele prowadzonej działalności gospodarczej (a co za tym idzie, uznać także za środek trwały swojej firmy) i pojazd ten będzie służył wykonywaniu czynności opodatkowanych VAT-em, z faktury dokumentującej taki zakup ma prawo odliczyć podatek VAT. Niestety w stosunku do tych pojazdów ustawodawca wprowadził limit odliczenia. Otóż wartość podatku naliczonego, który podlega odliczeniu, nie może przekroczyć 60% kwoty podatku wykazanej na fakturze zakupu. Na tym jednak nie koniec. Górna granica odliczenia nie może bowiem przekroczyć 6 000 zł.

Tym samym ograniczenie jest tutaj podwójne: w pierwszej kolejności należy ustalić 60% kwoty podatku wykazanego na fakturze zakupu i następnie, jeżeli otrzymany wynik przekracza kwotę 6 000 zł, ograniczyć wartość odliczenia do tej wysokości. Oczywiście jeżeli 60% kwoty podatku wynikającej z faktury zakupu wynosi mniej aniżeli 6 000 zł, odliczyć można właśnie owe 60% podatku.

Zakup taki należy wykazać w deklaracji VAT-7, VAT-7K albo VAT-7D (w zależności od tego, która z nich jest dla podatnika właściwa) aby z odliczenia skorzystać. Odpowiednie wartości wpisuje się w pola 49 i 50 deklaracji (Nabycie towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych).

WNT samochodu osobowego
Część podatników decyduje się na zakup samochodu z zagranicy, głównie z innego kraju UE. Jeżeli zakup taki jest dokonywany w ramach WNT, trzeba pamiętać o tym, że z tego tytułu nabywca musi rozliczyć podatek VAT zarówno po stronie podatku należnego jak i naliczonego. Konieczne jest tutaj ustalenie m.in. podstawy opodatkowania podatkiem VAT, którą jest kwot należna sprzedawcy, powiększona m.in. o podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze związane z nabyciem danego towaru (z wyjątkiem podatku VAT).
Przypomnijmy w tym miejscu, że samochody osobowe obarczone są podatkiem akcyzowym. Co za tym idzie, wartość zapłaconej akcyzy przy sprowadzeniu samochodu z zagranicy należy doliczyć do podstawy opodatkowania WNT.

Co do zasady przy zakupie towaru od podatnika unijnego (w ramach WNT), podatnik krajowy rozlicza wewnątrzwsólnotowe nabycie towaru w jednej deklaracji VAT wykazując w niej zarówno podatek należny z tytułu tej transakcji jak i podatek naliczony. Sytuacja wygląda jednak inaczej w przypadku zakupu środka transportu (czyli m.in. samochodu osobowego) stanowiącego dla nabywcy WNT, który to dodatkowo podatnik zamierza zarejestrować na terytorium kraju. Od takiego zakupu konieczne jest bowiem wpłacenie podatku w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (ten powstaje co do zasady 15. dnia miesiąca następującego po tym, w którym dokonano dostawy, a jeżeli przed tym dniem kontrahent wystawił fakturę – w dniu jej wystawienia; z kolei w przypadku nowego samochodu obowiązek podatkowy w WNT powstaje z chwilą otrzymania samochodu, nie później niż z chwilą wystawienia faktury).

Dodatkowo o nabyciu samochodu w ramach WNT należy poinformować naczelnika urzędu skarbowego poprzez złożenie mu informacji VAT-23 (informacja o wewnątrzwspólnotowym nabyciu środka transportu), do której to dołącza się kopię faktury oraz dowód zapłaty podatku. Na tej podstawie organ podatkowy wydaje zaświadczenia o uiszczeniu podatku, które jest niezbędne przy rejestracji pojazdu.

Zakup takiego środka transportu w sposób szczególny wykazuje się w deklaracji VAT-7, VAT-7K tudzież VAT-7D. Należy bowiem pamiętać, że podatnik musi w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego zapłacić z tego tytułu podatek VAT. Wpłatę tę ujmuje się w deklaracji VAT w specjalnie przewidzianej na tę okoliczność pozycji.
Otóż po stronie podatku należnego WNT takie jest wykazywane w dwóch pozycjach deklaracji: najpierw jako zwykłe WNT w pozycjach 33 i 34 (Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów), oraz drugi raz w pozycji 44 (Kwota podatku należnego od wewnątrzwspólnotowego nabycia środków transportu, wykazanego w poz. 34, podlegająca wpłacie w terminie, o którym mowa w art. 103 ust. 3, w związku z ust. 4 ustawy), w której to podaje się wartość podatku z tytułu WNT środka transportu.
Co się z kolei tyczy podatku naliczonego, podatnik postępuje tutaj tak samo, jakby zakup taki dokonał w kraju. Tym samym transakcję tę (w przypadku uznania takiego składnika majątku za środek trwały) należy ująć w pozycjach 49 i 50 deklaracji VAT, stosując ograniczenia w odliczeniu podatku, o których mowa była wyżej.

Brak ograniczenia przy odliczeniu podatku naliczonego
Warto przy tym pamiętać, że ograniczenie w zakresie odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu samochodu osobowego będącego środkiem trwałym firmy (czyli 60% tego podatku nie więcej aniżeli 6 000 zł) nie zawsze ma zastosowanie. Otóż nie stosuje się go, gdy przedmiotem działalności podatnika jest oddanie w odpłatne używanie takiego samochodu na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i samochód taki jest przeznaczony przez podatnika wyłącznie do wykorzystywania na te cele przez okres nie krótszy aniżeli sześć miesięcy.

WNT środka transportu u podatnika zwolnionego z obowiązku składania deklaracji VAT
Podatek VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów obowiązkowo rozliczać muszą czynni podatnicy VAT. Ci którzy korzystają ze zwolnienia z tego podatku mogą natomiast także w pewnym zakresie korzystać ze zwolnienia odnośnie rozliczania podatku od WNT. Oczywiście mogą również postanowić o rozliczaniu podatku VAT z tytułu dokonywanych WNT. Odpowiedniego zgłoszenia w takim przypadku dokonuje się na formularzu VAT-R

Podatnicy korzystający ze zwolnienia w podatku VAT, którzy rozliczają WNT, z tego tytułu są obowiązani złożyć w urzędzie skarbowym deklarację oznaczoną symbolem VAT-8, w której wykazują podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie. Oczywiście dokonanie WNT środka transportu, który będzie zarejestrowany przez podatnika w kraju w takim przypadku także wymaga wpłaty od tej czynności podatku w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego (tak jak ma to miejsce w przypadku podatników VAT czynnych rozliczających WNT na zasadach ogólnych), zaś wartość wpłaconego podatku również podlega wykazaniu w deklaracji VAT-8. Różnica polega tutaj na tym, że podatnik nie może wykazać podatku naliczonego (jako że korzysta ze zwolnienia w zakresie podatku VAT).

Uwaga
Co niezwykle ważne, obowiązek zapłacenia podatku z tytułu WNT środka transportu ciąży niekiedy także na innych podmiotach. Każdy zakup nowego samochodu w kraju UE jest bowiem traktowany jako WNT. Nie jest przy tym ważne to, od kogo pojazd został kupiony, a także to, czy nabywcą jest przedsiębiorca czy też osoba fizyczna działalności nieprowadząca. Jeżeli nabywca nie jest obowiązany do składania wyżej wskazanych deklaracji (czyli VAT-7, VAT-7D, VAT-7K czy też VAT-8), a nabył nowy samochód w innym kraju UE, musi złożyć deklarację VAT-10 oraz zapłacić z tego tytułu podatek (w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego).