Świadczenia dla spółki: przychody i koszty podatkowe

Przeczytaj także: Wartość świadczeń częściowo odpłatnych w podatku dochodowym

Przepisy ustawy o PIT nie nadają spółkom osobowym przymiotu podatnika. Podatnikami pozostają wspólnicy, którzy z dochodów uzyskanych w ramach spółki rozliczają się według wskazówek zawartych w ustawie (tj. w art. 8 ust. 1–2 ustawy o PIT). Zgodnie z tymi regulacjami przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Zasadę tę stosuje się również do rozliczania kosztów uzyskania przychodów (a także wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat oraz do ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną).

Wynika z tego, że świadczenie wspólnika na rzecz spółki osobowej jest również świadczeniem „dla samego siebie” i w tym zakresie, jeśli jest:

• nieodpłatne – nie stanowi dla świadczeniodawcy przychodu,
• odpłatne – nie stanowi dla świadczeniodawcy kosztu podatkowego.

Nieodpłatne świadczenia wspólnika na rzecz spółki
Według najbardziej zwięzłej definicji, świadczenie nieodpłatne to takie, z którym nie łączy się żadna forma ekwiwalentu. W świetle obowiązujących przepisów wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń jest przychodem z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT). Przy czym wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami bądź prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania (art. 11 ust. 2 ustawy o PIT).

Natomiast wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

• jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
• jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu,
• jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku,
• w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy bądź praw tego samego rodzaju lub gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

PRZYKŁAD
Spółkę cywilną ALFA tworzą trzej wspólnicy: A, B i C. Ich udziały w zyskach spółki wynoszą odpowiednio:

• wspólnik A – 25%,
• wspólnik B – 25%,
• wspólnik C –50%.

Wspólnik A, będący właścicielem budynku, oddał spółce do bezpłatnego używania na potrzeby biurowe jeden z lokali w tym budynku, o powierzchni 50 m². Umowa przewiduje, że korzystanie przez spółkę z lokalu będzie trwać maksymalnie przez jeden rok.

Wartością świadczenia wspólnika A będzie równowartość czynszu, który należałoby zapłacić w razie zawarcia umowy najmu lokalu na warunkach komercyjnych. Załóżmy, że jest to kwota 1.800 zł miesięcznie. Wspólnik A nie uzyskuje z tego tytułu przychodu, natomiast przychody wspólników B i C oblicza się proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów w zysku spółki.

W związku z tym przychód wspólnika:

• B wynosi: 25% × 1.800 zł = 450 zł miesięcznie,
• C wynosi: 50% × 1.800 zł = 900 zł miesięcznie.