Rok podatkowy: regulacja obciążeń fiskalnych

Przeczytaj także: Rok podatkowy/kalendarzowy spółki

Tylko w CIT…
Zmiana roku kalendarzowego na podatkowy możliwa jest tylko w odniesieniu do osób prawnych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 u.p.d.o.p. rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki, albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego- wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych. W razie zmiany roku podatkowego, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż dwanaście i dłuższy niż dwadzieścia trzy kolejne miesiące kalendarzowe.

W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności, pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych. W przypadku zaś podjęcia po raz pierwszy działalności w drugiej połowie roku kalendarzowego i wybrania roku podatkowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność.

… i tylko pod pewnymi warunkami
Skorzystanie z rozwiązania przewidzianego w art. 8 u.p.d.o.p. wymaga od podatnika odpowiedniego przygotowania. Jak wskazuje powołany przepis, zmiana roku podatkowego uzależniona jest od łącznego spełnienia dwóch przesłanek:
a) zamieszczenia odpowiedniej wzmianki w akcie regulującym działalność i ustrój osoby prawnej,
b) zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego o zmianie roku kalendarzowego na rok podatkowy.

Przyjęcie roku podatkowego innego niż kalendarzowy wymaga zatem od przedsiębiorcy podjęcia z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem odpowiednich przygotowań. Wymóg odnoszący się do zamieszczenia adnotacji o zmianie roku podatkowego w akcie założycielskim, statucie czy umowie osoby prawnej wymaga bowiem dokonania zmian tych dokumentów i ich zgłoszenia odpowiednim organom rejestrowym. Zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego należy z kolei dokonać najpóźniej w terminie 30 dni licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego lub w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności (jeśli zgłoszenia dokonują podmioty nie będące dotychczas podatnikami w rozumieniu u.p.d.o.p.). Niezłożenie zawiadomienia we wskazanym terminie spowoduje, iż zmiana roku podatkowego będzie bezskuteczna.

Opłacalne przy stracie…
Wybór roku podatkowego będzie opłacalny przy trudnościach w rozliczaniu straty z lat poprzednich. Co do zasady, strata może być „rozkładana” w okresie maksymalnie 5-letnim, po przekroczeniu którego jej nierozliczona część nie może obniżać dochodu do opodatkowania. Zdarza się jednakże że ze względu na znaczną wartość straty przedsiębiorca nie zdąży jej rozliczyć w ciągu 5 lat. W takich przypadkach korzystna będzie zmiana roku z kalendarzowego na podatkowy, gdyż pozwoli to na wydłużenie okresu, w jakim może nastąpić jej rozliczenie.

Przykładowo, podatnik w 2006 roku poniósł stratę w wysokości 900 tys. zł. W pierwszych czterech latach, tzn. w okresie od 2007 do 2010 rozliczył 650 tys. tej straty, corocznie obniżając dochód do opodatkowania o kwotę średnio 160 tys. zł. Dokonując kalkulacji, podatnik uznał, iż przy zachowaniu roku podatkowego zbieżnego z kalendarzowym, ze straty nie odliczy ok. 100 tys. zł. Zdecydował się więc na wydłużenie ostatniego roku w którym może odliczyć stratę od dochodu, co pozwoli mu rozliczać stratę także w 2012r.

… i przy dochodach sezonowych
Zmiana roku podatkowego będzie opłacalna także w przypadku przedsiębiorców uzyskujących przychody w sposób sezonowy, co dotyczy przede wszystkim rolników i branży turystycznej, gdzie największa aktywność przypada na okres letni. W pozostałych zaś miesiącach roku przedsiębiorcy ci ponoszą stosunkowo niewielkie koszty i uzyskują niewielkie przychody. W takich przypadkach koniec roku nie pokrywa się z okresem generowania zysków, co może powodować, że zaliczki na podatek płacone na początku roku podatkowego, z uwagi na swoją wysokość, będą dla przedsiębiorcy znacznym obciążeniem. Zastosowanie preferencji przewidzianej w art. 8 u.p.d.o.p. pozwoli na eliminację takiego ryzyka - podatnik będzie miał bowiem możliwość ukształtowania roku podatkowego w taki sposób, aby jego koniec przypadał na okres w którym uzyskuje on największe przychody.