NSA: odsetki od kredytu na dywidendę nie są kosztem

Przeczytaj także: Wypłata dywidendy czyli nie wszystkie odsetki od kredytu w koszty

W tej materii wypowiedział się NSA w uchwale z 12 grudnia 2012r. II FPS 2/11, w której uznał, że odsetki oraz inne wydatki związane z kredytem zaciągniętym przez spółkę na wypłatę dywidendy należnej jej udziałowcom nie stanowią kosztów uzyskania przychodów tej spółki.

Organy podatkowe jednolicie na nie
Kwestia zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy udziałowcom, czy też akcjonariuszom spółki kapitałowej jest sporna od dłuższego czasu. Organy podatkowe konsekwentnie odmawiały podatnikom prawa do ujmowania tych odsetek w kosztach podatkowych, argumentując, że wypłata dywidendy nie jest wydatkiem umożliwiającym powstanie źródła przychodu ani nie jest związana z jego utrzymaniem bądź zabezpieczeniem. Wypłata dywidendy jest zdaniem fiskusa podziałem wygospodarowanego już z prowadzonej działalności zysku i w żaden sposób sama w sobie nie przyczynia się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów przez spółkę.

Rozbieżne stanowisko sądów

Z kolei wśród sądów administracyjnych ukształtowały się dwa rozbieżne poglądy.
Zgodnie z pierwszym, wydatki związane z zaciągnięciem kredytu na wypłatę dywidendy są kosztem podatkowym, gdyż są to wydatki spełniające warunki określone w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Zdaniem tych sądów, kredyt zaciągnięty na dywidendę zabezpiecza źródło przychodów oraz zapobiega utracie płynności finansowej spółki.


Z kolei zwolennicy drugiego poglądu wskazują, że wydatki poniesione przez spółkę na odsetki od omawianego kredytu nie stanowią kosztów podatkowych. Wynika to z faktu, iż środki z pozyskanego przez spółkę kredytu nie stanowią przychodu podatkowego spółki. Tym samym, wydatki związane z takim kredytem nie mają związku z przychodami spółki. Ponadto wypłata dywidendy nie jest wydatkiem poniesionym w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Uchwała siedmioosobowego składu NSA

Właśnie ten ostatni, niekorzystny dla przedsiębiorców pogląd potwierdził siedmioosobowy skład NSA w omawianej uchwale. Zdaniem sądu, nie budzi zastrzeżeń, iż koszty poniesione przez spółkę z tytułu zaciągniętego kredytu (pożyczki) na wypłatę dywidendy nie przyczyniają się do osiągnięcia przychodu. Wątpliwości dotyczą więc przede wszystkim tego, czy można je uznać za wydatki poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Według NSA: „(...) prawo do dywidendy nie jest należnością spółki, lecz należnością wspólnika, czyli podmiotu dysponującego odrębną od spółki podmiotowością prawną, przyznaną w wyniku podziału czystego zysku. Należne udziałowcom dywidendy z tytułu udziału w spółce kapitałowej są środkami przenoszonymi z majątku spółki do majątku jej wspólnika, które to świadczenie stanowi realizację szczególnego zobowiązania wynikającego z relacji spółka kapitałowa - wspólnik. Wprawdzie dywidenda jest pochodną - bo zależną od istnienia/wystąpienia - zysku, jednakże jest zarazem kategorią odrębną od przychodu spółki, ponieważ jest należna innemu podmiotowi. (...)."

Konsekwencje praktyczne
Orzeczenie ma istotny wymiar praktyczny. Pozbawia bowiem przedsiębiorców możliwości zaliczenia do KUP odsetek od kredytów zaciąganych na wypłatę dywidendy. Co prawda w Polsce nie obowiązuje wiążąca wykładnia orzeczeń sądowych, jednak należy się spodziewać, że sądy administracyjne będą orzekać zgodnie z siedmioosobową uchwałą NSA. Szkoda tylko, że w tej uchwale NSA nie dostrzegł, że taki kredyt może pozwolić na utrzymanie płynności finansowej, gdy w spółce pojawią się przejściowe problemy- efektem zaciągnięcia kredytu będzie możliwość pozostawienia w spółce własnych środków niezbędnych do niezakłóconego kontynuowania działalności, np. niezbędnych do zakup surowców do produkcji.