Ulga prorodzinna: alimenty to za mało

Przeczytaj także: Podatek liniowy: nawet zawieszona firma wyłącza preferencyjne opodatkowanie

Organ podatkowy w wydanej decyzji uznał, że w roku 2009 podatnikowi nie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej. Na podstawie zebranego dowodu fiskus wskazał bowiem, że o ile w roku tym podatnik płacił alimenty na swoją małoletnią córkę, tak z nią nie mieszkał, nie wykonywał nad nią pieczy, nie zajmował się jej wychowaniem ani wykształceniem. Nie czynił także starań o prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Tym samym faktycznie nie wykonywał władzy rodzicielskiej, co potwierdziły zeznania matki dziecka, córki oraz Sąd Okręgowy, który w wydanym wyroku o separację powierzył matce wykonywanie władzy rodzicielskiej nad córką, a także sam podatnik w składanych wyjaśnieniach. Powyższe utrzymał w mocy organ odwoławczy, w związku z czym podatnik skierował sprawę do sądu podnosząc, że z uwagi na to, że ponosi on koszty utrzymania córki, ma prawo do ulgi prorodzinnej.

WSA w Warszawie we wskazanym wyroku przyznał jednak rację fiskusowi. Sąd podkreślił, że wykładnia art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) prowadzi do wniosku, że aby nabyć prawo do ulgi na dzieci, konieczne jest zarówno posiadanie przez podatnika władzy rodzicielskiej nad dzieckiem oraz faktyczne jej wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym pamiętać, że samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania. Co za tym idzie, nie jest tutaj wystarczające to, że podatnik jest rodzicem dziecka posiadającym nad nim władzę rodzicielską i wypełnia swoje obowiązki alimentacyjne względem tego dziecka. Dla nabycia prawa do skorzystania z ulgi konieczne bowiem jest w szczególności wychowywanie prze podatnika swojego dziecka.

Tym samym, w celu skorzystania z ulgi prorodzinnej, podatnik musi wykazać, że w danym roku oprócz posiadania władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, faktycznie tę wykonywał.

W przepisach podatkowych ustawodawca nie wskazał pojęcia definicji „wykonywanie władzy rodzicielskiej”. Nie zawarł także w art. 27f updof odesłania do poszczególnych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Kro) dotyczących sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Niemniej WSA uznał, że w odniesieniu do tego przepisu prawa podatkowego, przepisami Kro można się tutaj posiłkować. Tym samym kontrolując zasadność odliczenia omawianej ulgi organ podatkowy winien się skoncentrować przede wszystkim na okolicznościach faktycznych dotyczących posiadania przez podatnika władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem oraz jej wykonywania. Drugorzędne znaczenie ma tutaj natomiast ocena sposobu wykonywania tej władzy, jeżeli nie została ona uprzednio ograniczona orzeczeniem sądu.

Zdaniem WSA organy podatkowe zebrały materiał dowodowy pozwalający na prawidłowe rozstrzygnięcie sprawy będącej przedmiotem sporu.

Sąd podkreślił, że samo wykonywanie przez skarżącego ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego nie powoduje nabycia przez niego prawa do ulgi prorodzinnej, a co za tym idzie, w zeznaniu rocznym nie był uprawniony do dokonania odliczenia. WSA dodał przy tym, że sytuacja ulegnie zmianie, gdy córka uzyska pełnoletność, a skarżący z mocy prawa utraci nad nią władzę rodzicielską. Faktyczne wykonywanie przez skarżącego ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego wobec pełnoletniej córki, pomimo niepożądanego konfliktu w rodzinie, może wówczas spowodować nabycie przez niego prawa do odliczenia ulgi, o ile spełnione zostaną warunki przewidziane w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 updof.