Sprzedaż nieruchomości jako przychód firmy

Przeczytaj także: Podatek dochodowy z działalności od (nie)firmowego majątku w 2015 r.?

W rozpatrywanej przez sąd sprawie podatniczka wystąpiła o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczącego skutków podatkowych sprzedaży udziałów w nieruchomości. Otóż podatniczka sprzedała nieruchomość, którą kilka lat wykorzystywała w działalności gospodarczej. Nigdy jednak nie była ona ujęta w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ani też budynek stanowiący część składową tej nieruchomości nigdy nie był amortyzowany. Zadała pytanie, czy przychód ze sprzedaży tej nieruchomości należy zaliczyć do źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, czy też odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych poza działalnością gospodarczą (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej updof)?

Fiskus uznał, że przychód z tej części nieruchomości, która była wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej, będzie stanowić przychód z tego właśnie źródła. Natomiast przychód z pozostałej części nieruchomości będzie przychodem ze źródła jakim jest sprzedaż nieruchomości i praw majątkowych poza działalnością gospodarczą.

Zdaniem Ministerstwa Finansów przychód uzyskany z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej (za wyjątkiem nieruchomości mieszkalnych), nawet wtedy, gdy te nie były wprowadzone do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (z pewnymi wyjątkami), stanowią przychód z działalności gospodarczej.

Nie zgadzając się z tym stanowiskiem podatniczka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który przyznał rację organom podatkowym. Sąd podkreślił, że przedmiotowe nieruchomości stanowiły środki trwałe i jako takie winny być ujęte w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Be znaczenia pozostaje to, że podatnik nie wprowadził ich do ewidencji środków trwałych, skoro miał taki obowiązek.

Skarżąca nie zgadzając się z wyrokiem, złożyła skargę kasacyjną. NSA uznał ją za zasadną. Jego zdaniem sąd pierwszej instancji błędnie przyjął, że przychód ze sprzedaży nieruchomości przez skarżącą należy zakwalifikować do źródła wskazanego w art. 14 ust. 2 pkt 1 updof (czyli z działalności gospodarczej). Sąd podkreślił, że art. 14 ust. 1 updof zawiera ogólną definicję przychodów z działalności gospodarczej, przy czym do przychodów tych zalicza się m.in. przychody określone w art. 14 ust. 2 pkt 1 updof, gdzie określono na jakich warunkach do przychodu z działalności gospodarczej zalicza się przychód m.in. z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku będących środkami trwałymi.

Zgodnie z tym przepisem odpłatne zbycie tych składników majątku jest przychodem z działalności gospodarczej, o ile zostały one ujęte w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (z pewnymi wyjątkami nieistotnymi w niniejszej sprawie). NSA podkreślił przy tym, że art. 14 ust. 2 pkt 1 updof stanowi kompletną regulację przedmiotowego zakresu opodatkowania dochodów ze zbycia składników majątku wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą, jako przychodów z tej działalności.

Przepis ten zawiera dwie przesłanki, które muszą być spełnione, aby przychód ze sprzedaży składnika majątku został uznany za przychód z działalności gospodarczej. Otóż sprzedaż taka musi dotyczyć środka trwałego (warunek pierwszy), który to został ujęty w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (warunek drugi). Uznanie przez sąd pierwszej instancji za wystarczający warunek do przypisania przychodu ze sprzedaży składnika mienia do źródła jakim jest działalność gospodarcza, jedynie samego faktu spełniania przez dany składnik warunków uzasadniających uznanie go za środek trwały, pomija obowiązywanie drugiej z wymienionych przesłanek, tzn. konieczności ujęcia owego składnika w ewidencji środków prawnych i wartości niematerialnych i prawnych. Wykładnia taka pozostaje w sprzeczności ze standardem interpretacyjnym nakazującym wykładnię tekstów prawnych jako całości, tzn. uwzględnienie przy wykładni całości relewantnej treści aktu prawnego, w ten sposób by żaden fragment tekstu prawnego nie był zbędny - zakaz wykładni per non est.

Wojewódzki Sąd Administracyjny naruszył ów standard przy formułowaniu wykładni art. 14 ust. 1 pkt 2 updof, jako że pominął obowiązywanie sformułowania "ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych".