Zawieszenie działalności: kwota do przeniesienia w VAT-7

Przeczytaj także: Środki trwałe: sprzedaż w VAT a zawieszenie firmy

Art. 99 ust. 7a ustawy o VAT mówi, że podatnicy, którzy zawiesili wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie mają obowiązku składania miesięcznych lub kwartalnych deklaracji VAT za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Od tej zasady przewidziano jednak kilka wyjątków, które znalazły się w ust. 7b cytowanego przepisu. Otóż zwolnienie to nie obejmuje:

1. podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
2. podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary - w zakresie których są podatnikiem;
3. okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego;
4. okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Powstaje jednak pytanie, jak postąpić w przypadku, gdy w ostatniej deklaracji składanej przed okresem zawieszenia (gdy w czasie zawieszenia nie było obowiązku składania deklaracji) podatnik wykazał nadwyżkę kwoty podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy. Czy kwotę tę można wykazać w pierwszej deklaracji składanej po okresie zawieszenia?

Niestety w ustawie zabrakło przepisów regulujących wprost taką sytuację. Zdaniem autora nie ma jednak żadnych przeciwwskazań w takim postępowaniu. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, jeżeli kwota podatku naliczonego jest w danym okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

W przypadku zawieszenia działalności następnym okresem rozliczeniowym w stosunku do ostatniego okresu przed zawieszeniem, jest pierwszy okres po zakończeniu zawieszenia (za wyjątkiem sytuacji wypunktowanych wyżej). Ponadto żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie pozbawia tutaj podatnika prawa do wykazania nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w pierwszej deklaracji składanej po upływie okresu zawieszenia.

Faktury w okresie zawieszenia
Pewien problem pojawia się także w sytuacji, gdy w czasie zawieszenia podatnik otrzymuje faktury VAT, z których przysługuje mu prawo do odliczenia wykazanego na nich podatku (np. za media). Czy i ten podatek można odliczyć? Ustawodawca nie przewidział w takim przypadku możliwości kumulowania tego podatku i wykazania go jednorazowo po okresie zawieszenia.

Należy jednak pamiętać, że możliwość nieskładania deklaracji w okresie zawieszenia jest prawem podatnika a nie jego obowiązkiem. Na tej podstawie, w stosunku do sytuacji wskazanej w poprzednim akapicie, można zatem wysnuć dwie drogi postępowania w stosunku do faktur otrzymanych w okresie zawieszenia.

Otóż podatnik może złożyć deklarację za okres w trakcie zawieszenia, w którym przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tych faktur, wykazując z tego tytułu kwotę do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy lub też ubiegać się o zwrot bezpośredni tego podatku (który tutaj będzie jednak co do zasady wynosił aż 180 dni). Warto przy tym pamiętać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje obecnie podatnikom aż w trzech kolejnych okresach rozliczeniowych, co za tym idzie, za jednym razem można wykazać podatek z faktur otrzymanych w trzech kolejnych miesiącach/kwartałach.

Druga metoda jest mniej korzystna dla podatników. Należy bowiem pamiętać, że możliwość odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakup towarów i usług związanych z czynnościami opodatkowanymi jest prawem a nie obowiązkiem podatnika. Może on zatem także nie odliczać (zrezygnować z prawa do odliczenia) podatku naliczonego z faktur otrzymanych w okresie zawieszenia działalności. Niestety w takim przypadku wartości tego podatku nie będzie można zaliczyć również w ciężar kosztów uzyskania przychodu.