Praca dziecka zagranicą a ulga prorodzinna 2011

Przeczytaj także: Ulga na dzieci a dochody z zagranicy

Przykład: 20-letni syn państwa Kowalskich studiuje w Niemczech. Podjął tam także w 2011 roku zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę. W Polsce zaś żadnych dochodów nie uzyskiwał. Czy w takiej sytuacji rodzice mogą skorzystać z ulgi prorodzinnej na syna?

Art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) reguluje podstawowe kwestie stosowania ulgi prorodzinnej. Mówi on m.in. że ulga ta przysługuje na dzieci małoletnie. Można z niej jednak skorzystać także m.in. w stosunku do dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 3. Tutaj natomiast ustawodawca wymienia dzieci do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, o ile te w danym roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej tzw. kwotę wolną od podatku, czyli w 2011 r. 3 089 zł. Wyjątek od tej reguły stanowi renta rodzinna.

Art. 27 updof mówi zaś o opodatkowaniu dochodów na zasadach ogólnych wg sakli podatkowej, z kolei art. 30b o opodatkowaniu dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (tzw. kapitały pieniężne rozliczane na formularzu PIT-38).

Uzyskane przez syna państwa Kowalskich dochody w Niemczech z umowy o pracę są zwolnione z podatku dochodowego i jeżeli ten faktycznie nie uzyskał innych dochodów, nie ma obowiązku złożenia w Polsce zeznania PIT za 2011 rok. Zawarta między Polską a Niemcami umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje bowiem dla nich tzw. metodę wyłączenia z progresją. Metoda ta w uproszczeniu mówiąc polega na tym, że w państwie rezydencji (czyli tym, w którym podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu) zwalnia się z podatku dochody uzyskane w drugim umawiającym się państwie (w naszym przypadku Niemczech).

Niestety zdaniem fiskusa powyższe nie ma większego znaczenia przy stosowaniu ulgi prorodzinnej – dochód ten należy brać pod uwagę przy ustalaniu prawa do tej ulgi tak samo, jak jest to w przypadku dochodów krajowych. Warto przy tym pamiętać, że nie zawsze tak było. Wcześniej organy podatkowe twierdziły, że jeżeli uzyskany dochód za granicą jest zwolniony z podatku w Polsce, to nie wpływa on na prawo do korzystania z ulgi na dzieci. Powyższe uległo jednak zmianie, kiedy to Minister Finansów wydał interpretację indywidualną z dnia 28 grudnia 2010 r. nr DD3/033/184/IMD/10/PK-1323 (zmieniającą interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach zawierającą wskazane wyżej korzystne dla podatników stanowisko), w której stwierdził że, „(…) nawet jeżeli dochody zagraniczne są zwolnione z opodatkowania, to jednak stosownie do regulacji zawartej w art. 27 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wpływają lub mogą wpływać na opodatkowanie dochodów uzyskanych w Polsce. Odmienne rozumienie omawianego przepisu pozostawałoby w rażącej sprzeczności z zasadą racjonalności ustawodawcy, która jest podstawowym założeniem w procesie wykładni prawa. Potrzeba respektowania przesłanki o racjonalności ustawodawcy wyklucza możliwość przyjęcia, że jego wolą było doprowadzenie do naruszenia zasad równości i sprawiedliwości społecznej w systemie prawa normującego określoną dziedzinę życia społecznego, w tym zobowiązań podatkowych. Racjonalny ustawodawca nie różnicuje podatników chcących korzystać z ulgi prorodzinnej, uzależniając korzystanie z odliczenia od faktu, czy jego dziecko uzyskuje dochody w Polsce, czy za granicą oraz jaka metoda zapobiegająca podwójnemu opodatkowaniu ma zastosowanie do dochodów dziecka.(…)”

Od tego czasu fiskus zgodnie twierdzi, że wskazany wyżej art. 6 ust. 4 updof obejmuje swym zakresem także dochody uzyskane za granicą i to bez względu na to, jaka metoda unikania podwójnego opodatkowania ma do nich zastosowanie.

Co za tym idzie, jeżeli dochody syna państwa Kowalskich w 2011 r. z umowy o pracę wykonywanej w Niemczech przekroczyły 3 089 zł, nie będą oni mogli skorzystać z ulgi prorodzinnej w składanym PIT za 2011 r. Jeżeli uzyskany dochód kwoty tej nie przekroczył, rodzice z ulgi mogą skorzystać, o ile oczywiście spełniają pozostałe przesłanki zawarte w ustawie.