Izba skarbowa: ograniczony zakres działania

Przeczytaj także: Rzecznik Praw Podatnika, czyli koń trojański fiskusa

Również przepisy Ordynacji podatkowej nie mogą stanowić podstawy prawnej dla podejmowania przez dyrektora izby skarbowej rozważanych działań o charakterze kontrolnym. Celem kontroli podatkowej, uregulowanej w dziale VI Ordynacji podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego (art. 281 §2 Ordynacji podatkowej). Tyle tylko, że zgodnie z art. 281§§1 i 3 kontrolę podatkową przeprowadzają:

• organy podatkowe pierwszej instancji, w zakresie kontroli podatkowej u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych,
• Minister Finansów w ramach kontroli stosowania uznanej przez ten organ metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi (tzw. uprzednie porozumienia cenowe – nie dotyczące niniejszej materii).

Dyrektor izby skarbowej nie może kontrolować

Dyrektor izby skarbowej będąc organem odwoławczym od decyzji naczelnika urzędu skarbowego jest organem podatkowym wyższego stopnia (art. 13 §1 pkt 2 lit. „a” oraz §3 Ordynacji podatkowej). A zatem, w świetle przywołanego art. 281§1, nie jest uprawniony do przeprowadzania kontroli podatkowej i tym samym nie ma żadnych kompetencji do podejmowania działań kontrolnych.

Dla porządku jedynie należy zauważyć również, że takie działania nie mogą być podejmowane przez dyrektora izby skarbowej w ramach czynności sprawdzających, uregulowanych w dziale V Ordynacji podatkowej. Czynności sprawdzające swym zakresem obejmują:

• sprawdzenie terminowości:
  • składania deklaracji,
  • wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów;
• stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji,
• ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami (art. 272 Ordynacji podatkowej).

Zbieranie i przetwarzanie informacji o użytkownikach Internetu nie mieści się w powyższym zakresie czynności sprawdzających. Ponadto organem właściwym do podejmowania czynności sprawdzających jest wyłącznie organ podatkowy pierwszej instancji (art. 272 Ordynacji podatkowej), a jak już wskazano powyżej, dyrektor izby skarbowej takim organem nie jest.

Działania dyrektora izby skarbowej naruszają art. 15 §1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym to przepisem organy podatkowe z urzędu przestrzegają swojej właściwości rzeczowej i miejscowej. Podejmowanie przez dyrektora izby skarbowej czynności nie należących do jego właściwości, narusza ww. przepis co do właściwości rzeczowej. Poza tym prowadzenie czynności kontrolnych i zbieranie materiałów na temat podatników nie podlegających właściwości miejscowej tego organu również jest także niezgodne z art. 15 §1 Ordynacji podatkowej co do właściwości miejscowej.

Z treści art. 5 ust. 1 i ust. 7 ustawy z dnia 21 czerwca 1996r. o urzędach i izbach skarbowych wynika jasny zakres kompetencji dyrektora izby skarbowej. Zgodnie z tymi przepisami, dyrektor izby skarbowej jest organem administracji rządowej niezespolonej, do którego zakresu działania (kompetencji) należy:

• nadzór nad urzędami skarbowymi;
• rozstrzyganie w drugiej instancji w sprawach należących w pierwszej instancji do urzędów skarbowych;
• ustalanie i udzielanie oraz analizowanie prawidłowości wykorzystywania dotacji przedmiotowych dla przedsiębiorców w zakresie określonym przez Ministra Finansów (aktualnie Ministra Właściwego do spraw finansów publicznych);
• wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach.

Szpiegowanie podatników w sieci nie należy do żadnego z powyżej opisanych zadań.