Sprzedaż akcji. Jakie koszty uzyskania przychodu?

Przeczytaj także: Neutralna podatkowo wymiana udziałów w spółce holdingowej

Pomimo, iż w przypadku zbycia udziałów oraz akcji tego typu zwolnienia z obowiązku podatkowego nie zostały przewidziane, podatnik może obniżyć swoje zobowiązanie względem organu podatkowego. W tym celu koniecznym jest określenie kosztu uzyskania przychodu, który związany jest z poniesionym na nabycie tych jednostek, kosztem faktycznym. Koszty mogą wystąpić albo na dzień objęcia, w przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce (wkładów w spółdzielni) w zamian za wkład niepieniężny albo na dzień zbycia w przypadku zbycia udziałów (akcji).

Wartość przedmiotu wkładu
Koszty uzyskania przychodów ze sprzedaży akcji bądź udziałów nabytych w drodze aportu, czyli w formie wkładu niepieniężnego, określa się zgodnie z zapisem art. 22 ust. 1, pkt. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy podkreślić, że istnieje kilka sposobów szacowania tej wartości w zależności od rodzaju wkładu niepieniężnego.

Podatnik powinien pamiętać, że koszt podatkowy, towarzyszący objęciu udziałów (akcji) w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo, może stanowić wartość początkowa przedmiotu wkładu. Bardzo ważne jest to, że kwota ta podlega amortyzacji oraz innym odpisom aktualizującym wartość, wynikiem czego może różnić się od wartości nominalnej. Oznacza to że do kosztów nie zostanie zaliczona cała kwota lecz jej część, która pozostanie po dokonanych odpisach. Warunkiem takiego sposobu określania kosztu podatkowego jest założenie, że przedmiotem wkładu niepieniężnego są środki trwałe lub też wartości niematerialne i prawne.

Nabycie udziałów i akcji w zamian za inne składniki majątku
Wartość kosztów zmniejszających podstawę opodatkowania, a w konsekwencji zobowiązania z tytułu podatkowego, podatnik może ustalić również jako wydatki faktycznie poniesione na nabycie składników majątkowych, stanowiących ów wkład. Należy przy tym podkreślić, że wydatki te nie mogły być wcześniej zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Wartość księgowa z dnia nabycia jednostek udziałowych
Innym sposobem ustalania wysokości kosztów podatkowych związanych z nabyciem jednostek udziałowych, będących przedmiotem zbycia jest przyjęcie za koszt uzyskania przychodu określonej dla celów podatkowych, wartości majątku. Należy jednakże zaznaczyć, że wartość ta nie może być wyższa niż ich wartość z dnia objęcia papierów wartościowych.

Podatnik powinien również pamiętać, że zgodnie z zapisem pkt 1g wspomnianego artykułu ustawy o PIT w przypadku zbycia udziałów lub akcji objętych w wyniku podziału, koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia jednostek udziałowych w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej stanowi ich wartość nominalna ustalona na dzień zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej albo na dzień zarejestrowania spółek nowo zawiązanych.

Koszt w dniu zbycia
W przypadku sprzedaży udziałów (akcji), objętych w zamian za wkład niepieniężny koszt uzyskania przychodu ustala się na dzień zbycia. Stanowi on wartość objętych udziałów (akcji) albo wartość przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa. Wartość taką określa się jednak na dzień objęcia tych udziałów (akcji), przy czym nie może ona przewyższać wartości objętych udziałów (akcji).

Gdy sprzedajesz akcje kupione na giełdzie
Kosztami uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i udziałów są wydatki na ich nabycie. Jednak koszt ten pojawi się dopiero w momencie sprzedaży. Oznacza to, że wydatki jakie zostały poniesione np. na kupno akcji w 2009 roku można uwzględnić w kosztach tego roku, w którym nastąpiła sprzedaż. Jednak koszty to nie tylko cena nabycia papierów wartościowych. Zaliczyć do nich można także wydatki związane z obsługą rachunku przez biuro maklerskie (np. prowizje zapłacone przy kupnie i sprzedaży papierów wartościowych, opłaty związane z prowadzeniem lub założeniem rachunku), czy też zapłacone odsetki i prowizje od kredytów na zakup tych papierów wartościowych.


Elżbieta Węcławik, Adam Bujalski