Sprzedaż samochodu: wskaźnik proporcji VAT

Przeczytaj także: Wycofanie z firmy i sprzedaż samochodu kupionego bez VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: W 2009 r. podatnik rozliczający się z podatku VAT na zasadach ogólnych nabył samochód osobowy, który został uznany za środek trwały prowadzonej firmy. Z tytułu tego zakupu odliczył 6 000 zł podatku naliczonego. W grudniu 2011 r. samochód ten sprzedał ze zwolnieniem z podatku. Kwota sprzedaży wyniosła 50 000 zł. Była to jedyna sprzedaż zwolniona, przy czym wartość pozostałej sprzedaży w tym roku wynosiła 200 000 zł. Sprzedaż zwolniona z podatku wyniosła zatem 20% obrotu ogółem. Czy sprzedaż ta spowodowała, że podatnik obecnie musi przy odliczaniu podatku VAT stosować wskaźnik proporcji?

Przede wszystkim warto wspomnieć, że ustawodawca ograniczył prawo do odliczenia podatku naliczonego w przypadku zakupu samochodów osobowych wykorzystywanych w firmie (z pewnymi wyjątkami nie mającymi w naszym przypadku zastosowania). Odliczyć można bowiem jedynie 60% kwoty podatku wynikającej z faktury zakupu nie więcej niż 6 000 zł. Z drugiej jednak strony w rozporządzeniu wykonawczym ustawodawca wskazał, że sprzedaż takiego samochodu, jeżeli okres jego używania przez podatnika dokonującego sprzedaży wyniósł co najmniej pół roku licząc od nabycia prawa do rozporządzania nim jak właściciel, jest zwolniona z podatku VAT.

Natomiast podatnicy wykonujący zarówno czynności opodatkowane jak i zwolnione z podatku VAT, muszą przyporządkowywać ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności. Podatek VAT od dokonanych zakupów mogą odliczyć bowiem jedynie wtedy, gdy służą one działalności opodatkowanej. Jeżeli natomiast dany zakup dotyczy sprzedaży zwolnionej z podatku, prawo do odliczenia nie przysługuje. Przypisanie konkretnego wydatku do jednego z tych dwóch rodzajów działalności gospodarczej nie zawsze jednak jest możliwe. Dany zakup może bowiem służyć zarówno wykonywaniu czynności opodatkowanych jak i zwolnionych (z czym najczęściej mamy do czynienia w przypadku zakupu mediów, najmu pomieszczeń itp.).

W stosunku do takich zakupów właśnie podatnik jest obowiązany stosować wskaźnik proporcji ustalany co do zasady na podstawie obrotów roku ubiegłego.

Przy ustalaniu tego wskaźnika nie uwzględnia się jednak pełnego obrotu. Nie bierze się tutaj pod uwagę m.in. obrotu ze sprzedaży środków trwałych podlegających amortyzacji, o czym mówi wprost art. 90 ust. 5 ustawy o VAT. W związku z tym podatnik z naszego przykładu nie musi ustalać wskaźnika proporcji VAT oraz stosować go przy odliczaniu podatku naliczonego. Jeżeli wykonuje on jedynie czynności opodatkowane, a sprzedaż samochodu była jedyną czynnością zwolnioną z podatku, podatek VAT może odliczać w całości (oczywiście z uwzględnieniem innych ograniczeń nałożonych ustawą).

Na zakończenie dodajmy jednak, że sprzedaż tego samochodu odniesie pewne negatywne skutki po stronie podatku naliczonego odliczonego przy zakupie pojazdu. Został on bowiem sprzedany w tzw. okresie korekty VAT (dla środków trwałych innych niż nieruchomości o wartości początkowej powyżej 15 000 zł okres ten wynosi 5 lat). Sprzedaż ta spowodowała zmianę jego przeznaczenia z wykorzystywanego do czynności opodatkowanych na wykorzystywany do czynności zwolnionych (sprzedaż była bowiem zwolniona z podatku od towarów i usług). Powyższe pociąga za sobą obowiązek skorygowania na bieżąco części wcześniej odliczonego podatku od zakupu. Samochód został sprzedany w trzecim roku użytkowania, w związku z czym podatnik z naszego przykładu będzie musiał zwrócić do urzędu skarbowego 3/5 odliczonego podatku, a więc 6 tys. zł x 3/5 = 3 600 zł. Gdyby sprzedaży dokonał w styczniu 2012 r. korekta wyniosłaby już tylko 2/5 odliczonego podatku (czyli 2 400 zł).