Zobowiązania podatkowe: ulgi w spłacie

Przeczytaj także: Napaść na podatnika nie zwalnia go z zapłaty podatku

Rozłożenie na raty jest postępowaniem wnioskowym, wszczynanym na wniosek złożony przez podatnika, płatnika oraz inkasenta w odniesieniu do należności od nich przypadających, a także spadkobiercę podatnika lub płatnika oraz osobę trzecią.

Podstawą do uwzględnienia wniosku są sytuacje uzasadnione ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Oba pojęcia nie zostały sprecyzowane w przepisach Ordynacji podatkowej. Uogólniając, interes publiczny oznacza konieczność respektowania wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy, sprawność działania aparatu państwowego, korektę błędnych decyzji. Ważny interes podatnika to przede wszystkim taka sytuacja, która z powodów nadzwyczajnych, losowych nie pozwala na uregulowanie należności podatkowych.

Zarówno kryterium ważnego interesu podatnika, jak i interesu publicznego musi być oceniane przez organy podatkowe indywidualnie. Dlatego w każdej sytuacji organ będzie uwzględniał okoliczności konkretnej sprawy. Aby ustalić ważny interes podatnika organ powinien sprawdzić przede wszystkim jego sytuację majątkową oraz to, jakie skutki dla podatnika i jego rodziny wywołałaby konieczność zapłacenia podatku. Okolicznościami przemawiającymi za przyznaniem ulgi w postaci rozłożenia na raty podatku lub zaległości podatkowej może być poza trudną sytuacją finansową również sytuacja zdrowotna podatnika będąca następstwem zdarzeń losowych uniemożliwiających podatnikowi zapłatę podatku. Z drugiej jednak strony, organ podatkowy musi pamiętać, że nie można podatnika zbyt pochopnie zwalniać z obowiązku zapłaty podatku. Dlatego nie każdy interes podatnika będzie automatycznie podlegał ochronie, a jedynie taki, który zagraża egzystencji podatnika.

Organ podatkowy może rozłożyć na raty:

• zapłatę podatku,
• zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
• odsetki określone w decyzji.

Składając wniosek wnioskodawca powinien ustalić czy zwraca się o rozłożenie na raty podatku czy tez zaległości podatkowej (zaległością podatkową staje się podatek nie zapłacony w terminie). We wniosku należy podać imię i nazwisko osoby wnioskującej, adres miejsca zamieszkania lub pobytu, a także NIP. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą czy organizacji niemającej osobowości prawnej konieczne jest podanie pełnej nazwy firmy, adresu siedziby albo miejsca prowadzenia działalności oraz numerów NIP i REGON. Jeżeli wniosek nie zawiera adresu, organ pozostawia go bez rozpatrzenia.

Wniosek może, ale nie musi, zawierać propozycję terminów płatności rat. Najczęściej jednak organ podatkowy wzywa podatnika do określenia terminów i wysokości rat w sytuacji gdy nie określił ich we wniosku. Podatnik powinien podać okoliczności uzasadniające istnienie ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Powinien opisać swoją sytuację, przedstawić powody, dla których nie może zapłacić podatku, i wskazać okoliczności, które uzasadniają rozłożenie na raty płatności.

Z kolei odroczenie terminu polega na przesunięciu w czasie końcowej daty, w której, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, powinna zostać wykonana określona czynność lub nastąpić określone zdarzenie. Instytucja odroczenia terminu znajduje zastosowanie do terminów materialnego prawa podatkowego, które w odróżnieniu od terminów procesowych nie są terminami przywracalnymi. W związku z tym możliwe jest jedynie ich odraczanie na mocy art. 48 Ordynacji lub ewentualnie przedłużanie ich w drodze rozporządzenia Ministra Finansów (art. 50 OrdPU).

W praktyce ustalenie, czy określony termin przewidziany w przepisach prawa podatkowego ma charakter materialnoprawny, czy procesowy, może niekiedy nastręczać trudności, zwłaszcza gdy w ramach jednego aktu prawnego ujęte zostały zarówno przepisy regulujące kwestie materialnoprawne, jak i proceduralne.

Odroczenie terminu przewidzianego w przepisach prawa podatkowego ma przede wszystkim tę cechę, że skutki prawne czynności dokonanej z zachowaniem odroczonego terminu są, co do zasady, takie same, jak skutki prawne czynności dokonanej z zachowaniem pierwotnego terminu wynikającego z przepisów prawa podatkowego. Na przykład rozpoczęcie ewidencjonowania obrotu przy użyciu kas rejestrujących w odroczonym przez organ podatkowy terminie ma takie same skutki, jak rozpoczęcie ewidencjonowania w terminie wynikającym z przepisów prawa podatkowego.