Odliczenia od dochodu w PIT 2011: strata podatkowa

Przeczytaj także: Likwidacja spółki a strata podatkowa

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) przewiduje 8 różnych źródeł przychodów. Są to (art. 10 ust. 1 updof):
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2) działalność wykonywana osobiście;
3) pozarolnicza działalność gospodarcza;
4) działy specjalne produkcji rolnej;
5) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
6) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione niżej
7) odpłatne zbycie, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów i innych rzeczy poza prowadzoną działalnością gospodarczą
8) inne źródła.

Co do zasady w stosunku do każdego z nich możliwe jest odliczenie straty podatkowej. Jedynie przy niektórych ustawodawca prawo to wprost wyłączył.

Strata podatkowa – co to takiego i warunki stosowania

Definicja straty podatkowej oraz zasady jej stosowania zostały zawarte w części przepisów art. 9 updof. Jego ust. 2 mówi, że dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Zaś w sytuacji, w której koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Sama zaś możliwość odliczania straty podatkowej znalazła się w art. 9 ust. 3 udpof: O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Przytoczony przepis, mimo że jest stosunkowo krótki, zawiera aż trzy bardzo istotne warunki przy rozliczaniu strat podatkowych.

Pierwszy z nich mówi, że o stratę można obniżać dochód uzyskany w danym roku podatkowym jedynie w ramach tego samego źródła przychodu (te zostały wypunktowane wyżej). Nie można jej zatem przenieść na inne źródło przychodu i to nawet w sytuacji, gdy w kolejnym roku podatkowym ze źródła, w którym rok wcześniej poniesiono stratę, w roku bieżącym ta także wystąpiła (co za tym idzie nie można np. straty poniesionej na pozarolniczej działalności gospodarczej odliczyć od dochodu uzyskanego ze stosunku pracy czy też działalności wykonywanej osobiście).

Drugi warunek odnosi się do wielkości odliczenia. Otóż w jednym roku podatkowym nie można odliczyć więcej, aniżeli 50% poniesionej straty (odliczenie straty podatkowej będzie trwać zatem co najmniej dwa lata). Oczywiście chodzi tutaj o stratę poniesioną w danym roku podatkowym. Jeżeli zatem przykładowo w ostatnich trzech latach podatnik ponosił stratę, to w roku bieżącym może odliczyć maksymalnie po 50% jej wysokości z każdego roku.

Ustawodawca nie wskazał przy tym minimalnej wysokości odliczenia straty ani też nie nakazał jej rozliczania. Co za tym idzie, jeżeli podatnik uzna, że straty takiej w danym roku podatkowym rozliczać nie chce, nie ma takiego obowiązku. Do niego też należy decyzja, w jakiej wysokości zostanie ona uwzględniona w rachunku podatkowym (nie więcej jednak niż 50%). Podatnik też decyduje o tym, z których lat stratę zamierza rozliczyć w danym roku. Oczywiście trzeba pamiętać, że wartość tego odliczenia nie może być także wyższa od wykazanego dochodu.

Trzeci warunek wynikający z przytoczonego przepisu określa termin, w którym możliwe jest rozliczenie straty. Otóż podatnik ma na to 5 kolejno następujących po sobie lat. Jak łatwo policzyć stratę z roku 2010 można zatem rozliczyć w latach 2011-2015. Rozliczenie roczne PIT 2011 jest natomiast ostatnim, w którym można uwzględnić stratę poniesioną w roku 2006.

Strata podatkowa gdy działalność gospodarcza

Możliwość rozliczenia straty podatkowej mają zarówno przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych wg skali podatkowej jak też liniowcy. Nie ma tutaj także znaczenia to, jaką formę (lub formy) prawną działalność ta przybrała (prowadzenie firmy na własne nazwisko, w formie spółki cywilnej, jawnej czy nawet kilku form łącznie). Wszystkie te przychody bowiem stanowią przychody źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Co za tym idzie, stratę podatkową liczy się łącznie dla wszystkich rodzajów działalności i odlicza od wykazanego łącznie dochodu.