Praca małżonka w firmie nie jest kosztem

Przeczytaj także: Praca dziecka właściciela a koszty firmy

Za koszty uzyskania przychodu zwykło się uznawać wydatki pozostające w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Ponadto, wydatki te muszą zostać poniesione w celu osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia możliwości osiągnięcia przychodów w przyszłości. Chodzi więc zarówno o przychód z działalności bieżącej, jak i o przychód, którego wystąpienie podatnik przewiduje w przyszłości, a którego możliwość uzyskania obiektywnie wydaje się realna.

W orzecznictwie sądowym oraz interpretacjach można spotkać wiele tez, co jest kosztem a co nie i co gorsza nie wszystkie są spójne. Niektóre pozwalają dokonywać oceny zaliczenia wydatku do kosztów z punktu widzenia przedsiębiorcy a więc subiektywnego, a inne wymagają obiektywnego spojrzenia.

Wydatek stanowi koszt uzyskania przychodu podatnika, jeżeli łącznie spełnia warunki:

• został poniesiony (poniesienia nie należy utożsamiać z dokonaniem zapłaty lecz z ujęciem w księgach),
• celem poniesienia kosztu było osiągnięcie przychodów, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
• koszt nie został wymieniony w katalogu kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.

Kosztem nie jest wydatek wymieniony w art. 23 updof
Kosztem uzyskania przychodu jest koszt poniesiony w celu jego uzyskania. Jednak niezależnie od wpływu na przychód nie można do niego zaliczyć wydatków z art. 23 updof.

Ograniczeniem, określającym czy dany wydatek można zakwalifikować jako koszt podatkowy jest zaprezentowany w ustawie katalog wyłączeń, wskazujący wydatki, które pod żadnym pozorem nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu (nawet gdy można wykazać związek takiego wydatku z uzyskanym przychodem). Znajduje się w nim m. in. wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, podatku od spadków i darowizn, wierzytelności odpisanych jako przedawnione czy kosztów reprezentacji.

Koszty też są określone procentowo lub kwotowo
Dla niektórych źródeł przychodów ustawa określa koszt ich uzyskania jako procent przychodu albo podaje przyjętą kwotę. Pierwszy z nich polega na ryczałtowym określeniu wartości kosztu przy zastosowaniu odpowiedniej, podanej w ustawie, normy procentowej 20% lub 50%. Sposób ten stosuje się głównie rozliczając podatek od dochodów z umów zlecenie i dzieło.

Tak jest np. w przypadku twórców za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego. Ich koszty to 50 % uzyskanego przychodu. Kwotowo zostały natomiast określone koszty np. z tytułu umowy o pracę lub kontraktu menedżerskiego.


Małgorzata Jawińska, Elżbieta Węcławik