Rozliczenie podatku: błędna stawka VAT na fakturze

Przeczytaj także: Skutki błędnej stawki VAT na fakturze

1. Kto odpowiada za właściwą stawkę VAT na fakturze?
Obowiązek określenia dla danego towaru lub usługi prawidłowej stawki VAT spoczywa zawsze na podatniku - dostawcy tego towaru czy usługi. To podatnik powinien zatem ustalić, czy sprzedawany przez niego towar, lub wykonywana usługa, mogą korzystać ze stawki obniżonej, bądź też zwolnienia z VAT.

Jeśli dany towar lub usługa nie są wymienione w przepisach szczególnych ustawy o VAT lub rozporządzenia - jako podlegające obniżonej stawce VAT lub zwolnieniu z VAT - to przy ich sprzedaży należy zastosować stawkę podstawową 23%.

Wszelkie wątpliwości dotyczące poprawności stosowanych stawek podatkowych powinny być rozstrzygane każdorazowo przez podatnika dokonującego sprzedaży. Działanie w dobrej wierze i sprzedaż towaru według stawki wynikającej z faktury zakupu, w sytuacji gdy producent błędnie sklasyfikował sprzedawany wyrób, nie jest okolicznością łagodzącą i może wywołać negatywne skutki podatkowe u wszystkich kolejnych sprzedawców tego wyrobu.

Jeżeli istnieje trudność w określeniu prawidłowej stawki VAT dla towaru (usługi) na podstawie obowiązujących przepisów, można skorzystać w tej sprawie z "pomocy" organów podatkowych, zwracając się z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych.

2. Błędna stawka VAT - skutki po stronie sprzedawcy
Zastosowanie błędnej stawki VAT przez dostawcę towaru czy usługi wywoła określone skutki w podatku VAT. Mogą one być jednak różne - w zależności od tego, czy doszło do zawyżenia, czy też do zaniżenia obowiązującej stawki podatku. W przypadku zawyżenia stawki VAT, towar lub usługa ostatecznie sprzedawana jest po wyższej cenie, natomiast zaniżenie stawki spowodować może w konsekwencji zaniżenie zobowiązania podatkowego, powstanie zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę. Zaniżenie przez podatnika stawki VAT na dany towar (usługę) oznacza zatem spór z organem podatkowym dotyczący nieprawidłowości w rozliczaniu podatku VAT.

Warto jednak pamiętać, że niedopuszczalne jest zarówno zawyżenie, jak i zaniżenie stawki VAT obowiązującej dla towaru czy usługi. Zawyżenie stawki VAT na fakturze zobowiązuje bowiem sprzedawcę do odprowadzenia podatku w większej wysokości, niż to wynika z przepisów. Zgodnie bowiem z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Jeżeli więc podatnik wystawił fakturę VAT ze stawką wyższą od stawki obowiązującej na dany towar lub usługę, wówczas niezależnie od tego, że podatek ten został zawyżony, to podatnik ma obowiązek odprowadzenia do budżetu podatku należnego w takiej wysokości, jaka wynika z wystawionej faktury VAT.

Przykład
Podatnik sprzedaje soczewki kontaktowe i w stosunku do tych towarów stosuje stawkę podstawową, czyli 23%. Towary te wymienione zostały w poz. 103 załącznika nr 3 do ustawy o VAT i opodatkowane powinny być stawką obniżoną do 8%. Jeżeli jednak podatnik wystawił fakturę stosując stawkę podstawową, to mimo błędnej stawki VAT, będzie musiał odprowadzić wykazany na fakturze (fakturach) podatek należny.

Problemem może być sytuacja, w której podatnik opodatkował według stawki 0% sprzedaż, która zgodnie z przepisami podlega zwolnieniu z VAT. Z pozoru taka pomyłka nie rodzi żadnych konsekwencji finansowych po stronie wystawcy faktur, ponieważ nie występuje tu podatek należny, a w związku z tym budżet nie ponosi z tego tytułu żadnych strat finansowych.

Należy jednak mieć na uwadze, że sprzedaż zwolniona z VAT nie uprawnia podatnika do odliczania podatku naliczonego związanego z tą sprzedażą. Jeżeli więc podatnik dokonywał zakupów towarów i usług związanych ze sprzedażą zwolnioną z VAT, którą błędnie opodatkował stawką 0%, i odliczył podatek VAT od tych zakupów - to taka sytuacja powoduje powstanie zaległości podatkowej za dany okres rozliczeniowy. W takim przypadku podatnik musi skorygować deklaracje VAT za okres, w którym nieprawidłowo dokumentował wykonywane czynności i w deklaracjach tych nie powinien być wykazany podatek naliczony do odliczenia.

Również wówczas, gdy poza czynnościami zwolnionymi, podatnik wykonywał czynności opodatkowane VAT, powinien zwrócić uwagę na te zakupy, które związane były z obydwoma rodzajami działalności i których nie można było jednoznacznie przypisać do żadnego z tych rodzajów. W takim przypadku przysługiwało mu bowiem tylko częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego, na podstawie art. 90 ustawy o VAT. Także i tutaj konieczne będą odpowiednie korekty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu.

Sam fakt błędnego zafakturowania czynności (jako opodatkowanej stawką 0% zamiast zwolnionej z VAT) nie wywoła zatem u wystawcy skutków w postaci zobowiązania podatkowego z tytułu podatku należnego, natomiast jest niezwykle istotny dla prawidłowości rozliczeń podatku naliczonego.