"Nieściągalne" wierzytelności nie zawsze w koszty

Przeczytaj także: Zaliczanie do kosztów podatkowych umorzonych wierzytelności

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W 2007 r. wnioskodawca wykonał montaż systemu hodowlanego na fermie drobiu u klienta, co zostało potwierdzone fakturą w dniu 31.12.2007 r., z której wartość netto została zaliczona do przychodu firmy. Dokument ten klient przyjął. W styczniu 2008 r. miał miejsce pożar, w którym spłonął budynek fermy wraz z urządzeniami. Klient odmówił zapłaty za fakturę twierdząc, że przyczyną pożaru był nieprawidłowy montaż urządzeń przez wnioskodawcę. Sprawa o zapłatę trafiła do sądu. W kwietniu 2010 r. sąd oddalił pozew wskazując, że pozwany uznając roszczenie wnioskodawcy wystąpił jednoczenie do niego o zapłatę na jego rzecz odszkodowania w wysokości przewyższającej roszczenie wnioskodawcy i zgłosił zarzut potrącenia z dochodzonej przez wnioskodawcę kwoty wierzytelności. Kasacja od powyższego wyroku została oddalona. Powstała wątpliwość, czy wierzytelność wnioskodawcy może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu jako nieściągalna? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51 poz. 307), kosztami uzyskania przychodu, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisane jako przedawnione.

Zgodnie z art. 23 ust. 2 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 20, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:
1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
a. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
b. umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność, o której mowa w lit. a), lub
c. ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Stosownie natomiast do treści art. 23 ust. 1 pkt 21 tej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 3.