Czasowe zaprzestanie amortyzacji środków trwałych?

Przeczytaj także: Budynek na cudzym gruncie jako inwestycja w obcym środku trwałym?

Rozpatrzmy następującą sytuację: Podatnik prowadzi od pewnego czasu działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Działalność ta przynosi stratę i przedsiębiorca przewiduje, że w najbliższym czasie dochód nie wystąpi. Wykorzystuje w niej składniki majątku zaliczone do środków trwałych, które amortyzuje. Dokonywane odpisy amortyzacyjne powiększają jego stratę. Zastanawia się nad tym, czy może na jakiś czas zrezygnować z tej amortyzacji, aby nie powiększać ponoszonej straty?

O tym, że kosztem uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane zgodnie z przepisami ustawy, mówi wprost art. 22 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co istotne, powyższe jest obowiązkiem a nie dobrą wolą podatnika.

Uwagę na to zwrócił m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15.10.2010 r. sygn. akt II FSK 759/09. Co prawda sąd wypowiadał się tutaj w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jednakże identyczne regulacje są zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otóż w przytoczonym wyroku NSA podkreślił, że odpisy amortyzacyjne są kosztami uzyskania przychodu z mocy prawa. Środki trwałe bowiem podlegają, a nie mogą podlegać, amortyzacji. Woli podatnika pozostawiono jedynie możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, których wartość nie przekracza 3500 zł.
Trzeba tutaj także pamiętać, że przepisy podatkowe nakładają na podatnika obowiązek wprowadzenia danego składnika majątku (który spełnia definicję środka trwałego) do ewidencji środków trwałych i dokonywania odpisów amortyzacyjnych na zasadach określonych w ustawie.

Przepisy podatkowe nakładają wprost na podatnika obowiązek dokonywania odpisów amortyzacyjnych (sformułowanie ustawowe: podatnicy ... dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), przy czym zasady dokonywania tychże odpisów, jak i stawki amortyzacyjne mogą być różne w zależności od rodzaju środka trwałego oraz podjętej przez podatnika decyzji co do sposobu amortyzacji.

Podatnicy winni stosować się do przepisów regulujących sposób ustalania kosztów uzyskania przychodu w postaci odpisów amortyzacyjnych od używanych w prowadzonej działalności środków trwałych. Jak podkreślił w uzasadnieniu do wyroku NSA, o podstawie opodatkowania zarówno po stronie przychodów podatkowych jak i kosztów ich uzyskania nie może przesądzać wola podatnika lecz obiektywne zdarzenia gospodarcze, istotne z punktu widzenia przepisów podatkowych jako elementy konstrukcyjne zobowiązania podatkowego.

Co za tym idzie, przedsiębiorca z naszego przykładu nie może postanowić o czasowym zaprzestaniu amortyzacji środków trwałych. Warto się tutaj jednak zastanowić nad inną możliwością – obniżeniem stawek amortyzacyjnych. Niestety obniżenia takiego można dokonać jedynie począwszy od miesiąca, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.