Rozliczanie VAT przez małych podatników w 2012 r.

Przeczytaj także: Mały podatnik VAT w 2009 r.

1. Status małego podatnika
Podmioty należące do kategorii małych podatników korzystają w świetle przepisów ustawy o VAT z możliwości szczególnego rodzaju rozliczania tego podatku. Mogą wybrać tzw. kasową metodę rozliczeń, bądź też zdecydować wyłącznie o kwartalnym sposobie rozliczania podatku VAT. Nie ma także przeszkód, aby podmiot należący do tej kategorii podatników korzystał z ogólnych zasad rozliczania tego podatku.

Wybór określonej metody rozliczania podatku VAT wiąże się z pewnymi konsekwencjami, ponieważ wybrana metoda stosowana musi być zarówno w odniesieniu do podatku należnego, jak i zasad rozliczania podatku naliczonego. Ponadto wybraną metodę rozliczeń podatnik będzie musiał stosować co najmniej przez rok od podjęcia decyzji o jej wyborze.

Na mocy art. 2 pkt 25 ustawy o VAT, status małego podatnika przysługuje podmiotom, u których wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro.

Przeliczenie kwoty euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy roboczy dzień października poprzedniego roku podatkowego, przy czym kwotę w tym przypadku zaokrągla się do 1.000 zł. W tym roku 1 października przypadł w sobotę, dlatego do wyliczenia należy przyjąć kurs euro z 3 października.

Zgodnie z tabelą nr 191/A/2011 z dnia 3 października 2011 r. kurs euro wynosił 4,4370 zł, czyli równowartość 1.200.000 euro wynosi:
1.200.000 euro × 4,4370 zł = 5.324.400 zł.

Uwaga
Limit uprawniający do korzystania ze statusu małego podatnika w 2012 r. wynosić będzie po zaokrągleniu 5.324.000 zł, natomiast do końca 2011 r. limit ten wynosi 4.736.000 zł.

W przypadku podatników prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, będących agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami świadczącymi usługi o podobnym charakterze (z wyjątkiem komisu) - limit ten stanowi wartość nieprzekraczającą wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej 45.000 euro.

Wyliczenie limitu na rok 2012 przedstawia się następująco:
45.000 euro × 4,4370 zł = 199.665 zł.

Uwaga
Po zaokrągleniu do 1.000 zł, limit uprawniający do korzystania ze statusu małego podatnika w 2012 r. dla podatników świadczących usługi typu pośrednictwa, wynosić będzie 200.000 zł. Do końca 2011 r. limit ten wynosi 178.000 zł.

2. Przekroczenie limitu obrotów w 2011 r.
Dość znaczny wzrost kursu euro spowodował wzrost limitu obrotów uprawniających do korzystania ze statusu małego podatnika w 2012 r. aż o 588.000 zł. Czy w tej sytuacji mały podatnik, który w 2011 r. przekroczy limit obrotów w kwocie 4.736.000 zł, nie przekraczając jednak limitu 5.324.000 zł - w roku 2012 będzie mógł korzystać ze statusu małego podatnika, czy też nie?

Przykład
Spółka prowadząca działalność produkcyjną i rozliczająca się metodą kasową, w październiku 2011 r. przekroczyła obrót w kwocie 4.736.000 zł. Czy w sytuacji gdy jej obrót do końca 2011 r. nie przekroczy 5.324.000 zł będzie mogła nadal w 2012 r. korzystać ze statusu małego podatnika?

Podobna sytuacja miała miejsce na przełomie lat 2008/2009 - wówczas również znacznie wzrósł limit dla małych podatników. Ustawodawca rozwiązał problemy podatników przepisem przejściowym określonym w art. 9 ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 209, poz. 1320). Z przepisu tego wynikało, iż podatnicy, u których wartość obrotów brutto w 2008 r. nie przekroczyła kwoty 4.053.000 zł (lub - w przypadku podatników rozliczających się prowizyjnie - kwoty 152.000 zł) mogli wybrać kasową metodę rozliczeń począwszy od rozliczenia za pierwszy kwartał 2009 r. po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 31 grudnia 2008 r.

Niestety, powołany powyżej przepis przejściowy nie został wprowadzony na stałe do ustawy o VAT i tym samym nie rozstrzygnięto sytuacji, w której zmieniają się kwoty limitów związanych z kursem euro.

W sytuacji przedstawionej w przykładzie mały podatnik przekroczył limit w wysokości 4.736.000 zł w październiku 2011 r. W zasadzie oznacza to, że od stycznia 2012 r. powinien utracić status małego podatnika.