VAT po terminie a odpowiedzialność karna skarbowa

Przeczytaj także: Czynny żal: warunki stosowania

W zależności od przyjętego sposobu rozliczania podatku VAT, w systemie miesięcznym bądź też kwartalnym, koniecznym jest złożenie stosownej deklaracji do 25. dnia miesiąca po okresie, za który deklaracja jest składana. Można tego dokonać, zarówno osobiście w urzędzie skarbowym, jak również za pośrednictwem listu poleconego, a nawet Internetu. Jeśli deklaracja jest wysyłana liczy się data nadania. Ponadto, należy podkreślić, że zobowiązanie to dotyczy wszystkich czynnych podatników VAT, niezależnie od tego, czy w danym okresie dokonali jakichkolwiek czynności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

Wykrocznie musi udowodnić organ
Niewywiązanie się z obowiązku złożenia deklaracji w terminie może stanowić wykrocznie. Zależeć to będzie czy sprawcy takiego czynu można przypisać umyślność działania. Jeśli nie, to samo niedotrzymanie terminu nie podlega karze. Czyn jest popełniony umyślnie gdy popełniający chciał go popełnić, lub przynajmniej się na to godził. Odpowiedzialność można więc ponieść tylko wtedy, gdy złożenie deklaracji jest szkodliwe społecznie i to w stopniu wyższym niż znikomy. Kodeks karny skarbowy wskazuje jakie bierze się okoliczności dla ustalenia stopnia szkodliwości. Trzeba pamiętać, że to organ musi udowodnić, że wszystkie przesłanki do poniesienia odpowiedzialności karnej zostały spełnione. Jeśli chce nałożyć karę za złożenie deklaracji np. z pięciodniowym opóźnieniem, to musi mieć dowody, że przekroczenie terminu nastąpiło umyślnie i wskazać jaką widzi społeczną szkodliwość takiego zaniedbania. Brak jednej z tych okoliczności uniemożliwia nałożenie kary.

Kiedy przestępstwo?
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy przedsiębiorca w ogóle nie złoży deklaracji, co zostanie stwierdzone np. podczas tzw. kontroli krzyżowej prowadzonej u kontrahenta. Wtedy mamy do czynienia z nieujawnieniem podstawy opodatkowania, co może stanowić nawet przestępstwo skarbowe. Stanie się tak, jeśli wysokość nieujawnionego podatku przekroczy w 2011 r. 6 930 zł. Poniżej tej kwoty będzie to wykrocznie.

Mandat czy sąd
Jeśli przedsiębiorca popełnił wykrocznie, to sprawa nie musi być kierowana do sądu. Wystarczające jest w tym przypadku postępowanie mandatowe. Kara nałożona mandatem może wynosić od 138,60 zł do 2 772 zł. W przypadku przestępstwa trzeba już liczyć się, ze skierowaniem sprawy do sądu. Jeśli czyn został faktycznie popełniony i okoliczności są jasne, można złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Podstawową korzyścią takiego rozwiązania jest brak wpisu do rejestru karnego.

Czynny żal
Można próbować uniknąć odpowiedzialności wyprzedzając organ w działaniu i składając informację o swoim zaniedbaniu. Jest to tzw. czynny żal. Skuteczny jednak będzie tylko wtedy, gdy urząd nie miał informacji o popełnionym czynie i dowiedział się dopiero ze złożonego przez podatnika zawiadomienia. W przypadku deklaracji VAT składanych systematycznie trudno jednak o spełnienie tego warunku. Urząd w większości będzie widział brak kolejnej deklaracji.


Elżbieta Węcławik, Małgorzata Jawińska