Pożyczka dla spółki, darowizna dla syna a podatki

Przeczytaj także: Kiedy PCC od umowy pożyczki dla spółki cywilnej w koszty

Przykładowo, ojciec udzielił pożyczki spółce z o.o., w której wspólnikiem jest syn. Następnie przelał na syna wierzytelność przysługującą mu wobec spółki. W spółce planowane jest podwyższenie kapitału zakładowego o kwotę stanowiącą nominalną wartość wierzytelności z tytułu pożyczki posiadanej przez syna. Udziały w podwyższonym kapitale spółki zostaną w całości objęte przez syna w zamian za aport pieniężny. Jak od strony podatkowej rozliczyć taką transakcję?

Darowizna zwolniona- obowiązek informacyjny
W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż transakcja przebiegać będzie dwuetapowo i w stosunku do każdego z tych etapów trzeba pamiętać o rozliczeniu właściwych podatków.

W podanym przykładzie najpierw dochodzi do dokonania darowizny przez ojca na rzecz syna- ojciec przelewa na rzecz syna przysługującą mu wierzytelność. Trzeba zatem uwzględnić regulacje ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 2009, nr 93, poz. 768 ze zm.). Zgodnie z jej art. 4a, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

• zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
• udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zatem nabycie tytułem darowizny wierzytelności z umowy pożyczki przez syna od ojca będzie korzystało ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

Jednak tutaj należy pamiętać o bardzo ważnej rzeczy. Niezbędnym bowiem warunkiem skorzystania z powyższego zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest zgłoszenie przez osobę obdarowaną faktu nabycia wierzytelności z tytułu umowy pożyczki na druku SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od daty nabycia prawa majątkowego. Za datę nabycia prawa majątkowego uznaje się:

• chwilę złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego,
• w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – chwilę spełnienia przyrzeczonego świadczenia,
• jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, za datę nabycia uznaje się chwilę złożenia takich oświadczeń.

Jeśli podatnik w przewidzianym terminie nie zgłosi otrzymania darowizny do urzędu skarbowego, będzie musiał zapłacić podatek.

Bez przychodu
Nabycie wierzytelności w drodze umowy darowizny będzie także neutralne na gruncie przepisów ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa PIT). Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 3 ustawy PIT jej przepisów nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Etap drugi- objęcie udziałów przez wspólnikad
W omawianym przykładzie objęte przez wspólnika (syna) udziały zostaną pokryte wkładem pieniężnym. Następnie, planowana jest kompensata wzajemnych zobowiązań – zobowiązania wspólnika z tytułu pożyczki z wymagalnym zobowiązaniem spółki z tytułu aportu.

Tą część transakcji należy rozpatrywać w dwóch aspektach- dotyczących skutków podatkowych dla wspólnika i skutków dla samej spółki.

Wspólnik bez podatku…
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny. A contrario, opodatkowanie aportu po stronie wnoszącego aport nie wystąpi w sytuacji, gdy przedmiotem aportu będzie wkład pieniężny.

Zatem w sytuacji kiedy planowane jest podwyższenie kapitału zakładowego poprzez wniesienie wkładu pieniężnego, a następnie wspólnik oraz spółka dokonają umownego potrącenia wzajemnych wierzytelności pieniężnych (wierzytelności spółki przysługującej jej z tytułu podwyższenia kapitału oraz wierzytelności z tytułu pożyczki) opodatkowanie wnoszącego aport nie wystąpi.

…i spółka też
W odniesieniu do spółki- wartość podwyższenia kapitału nie będzie stanowić dla niej przychodu podatkowego zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Pamiętaj o PCC
Podwyższenie kapitału zakładowego będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% od wartości podwyższonego kapitału. Obowiązek podatkowy, który powstaje z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej osobowość prawną, ciąży w tym przypadku na spółce. Spółka jest zobowiązana do zapłaty podatku w ciągu 14 dni i złożenia formularza PCC-3.