Leasing finansowy samochodu osobowego a CIT

Przeczytaj także: Faktura kończąca leasing finansowy w księgach

Odpowiedź: Jeżeli opłata końcowa nie została uwzględniona w wartości początkowej, to jej rozliczenie będzie miało miejsce po zakończeniu podstawowego okresu umowy, poprzez ujęcie jej w kosztach uzyskania przychodu. Nieumorzona wartość środka trwałego nie podlega wyksięgowaniu i ujęciu w kosztach. Spółka powinna kontynuować amortyzację na zasadach dotychczas przyjętych. Sposób księgowania przedstawiam na schemacie.

Warunkiem uznania umowy jako umowy leasingu finansowego jest spełnienie trzech podstawowych warunków, jakie nakłada ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397, dalej: updop).

I tak (zgodnie z art. 17f ust. 1 updop) wymogi te są następujące:

• umowa została zawarta na czas oznaczony,
• suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych,
• umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający.

Przez odpisy amortyzacyjne rozumie się odpisy dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16 updop.

Niestety ustawodawca nie precyzuje wszystkich zasad postępowania, m.in. w przypadku nabycia przedmiotu leasingu przez korzystającego po zakończeniu podstawowego okresu umowy.

Kwestią bezsporną jest pozostawienie wykupionego środka trwałego z leasingu w ewidencji i dokonywanie dalszych odpisów amortyzacyjnych. Wyksięgowanie środka trwałego i odniesienie nieumorzonej części w koszty mijałoby się z intencją ustawodawcy w zakresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez korzystającego w trakcie trwania umowy leasingu finansowego. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż w analizowanym przypadku zmiana tytułu prawnego nie stanowi podstawy do zaprzestania amortyzacji.

Biorąc powyższe pod uwagę spółka po wykupie środka trwałego, powinna kontynuować amortyzację samochodu osobowego, uwzględniając na potrzeby podatkowe wyznaczony limit w wysokości 20.000 euro (art. 16 ust. 1 pkt 4 updop).

Jeżeli chodzi natomiast o opłatę końcową ponoszą przez leasingobiorcę w związku z przeniesieniem prawa własności, to nie powinna być ona uwzględniana w podstawie naliczania odpisów amortyzacyjnych (o ile nie stanowiła zgodnie z harmonogramem spłaty części kapitałowej).

Jeżeli zatem, opłata końcowa nie została uwzględniona w wartości początkowej, to jej rozliczenie będzie miało miejsce po zakończeniu podstawowego okresu umowy.

Niestety ustawodawca nie określa sposobu kwalifikacji wydatku na nabycie prawa własności
Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż ukształtowały się stanowiska, zgodnie z którymi na skutek przeniesienia prawa własności, powinno dojść do:

• powiększenia wartości początkowej środka trwałego niezależnie od wielkości poniesionego wydatku,
• powiększenia wartości początkowej gdy wielkość tego wydatku przekracza 3.500 zł.

Jednak moim zdaniem, opłata tego rodzaju powinna zostać ujęta w kosztach uzyskania przychodu w momencie jej poniesienia i nie powiększać wartości początkowej środka trwałego.

Jako potwierdzenie może posłużyć Indywidualna Interpretacja Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z 18 kwietnia 2006 r., sygn. II US. PB-I/415/27/06, w której stwierdza:
(…) zgodnie art. 23f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów uzyskania korzystającego nie zalicza się opłat, o których mowa w art. 23b ust. 1 ustawy, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli m.in. umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający. W takiej sytuacji do przychodów finansującego zalicza się wyłącznie odsetkową część opłaty leasingowej, która jest jednocześnie kosztem uzyskania przychodu u korzystającego (wraz z odpisem amortyzacyjnym). A zatem jeżeli umowa spełnia warunki leasingu finansowego (kapitałowego), wówczas kosztami uzyskania przychodów dla korzystającego są odpisy amortyzacyjne, część rat przekraczająca wartość kapitałową rzeczy, koszty eksploatacyjne, prowizje i opłaty manipulacyjne.(…)

Na gruncie prawa bilansowego problem dotyczący kwalifikowania tego typu wydatków został wyjaśniony w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 5„Leasing, najem i dzierżawa”, zgodnie z którym ewentualna nadwyżka spłat nad kwotą zobowiązania obciąża pozostałe koszty operacyjne.

Ewidencja księgowa
Uwzględniając powyższe, sposób ewidencji może przebiegać następująco:

1. Faktura VAT za wykup samochodu osobowego po zakończeniu umowy leasingu finansowego:
   • Wn „Pozostałe koszty rodzajowe” 1.000 zł
   • Wn „VAT naliczony” 230 zł
   • Ma „Zobowiązania wobec leasingodawcy” 1.230 zł.
2. Przeklasyfikowanie samochodu osobowego wykupionego z leasingu do własnych środków trwałych. Wartość początkowa 140.000 zł. Dotychczasowe umorzenie 56.000 zł
   • Ma „Środki trwałe w leasingu” 140.000 zł
   • Wn „Umorzenie środków trwałych w leasingu” 56.000 zł
   • Wn „Środki trwałe” 140.000 zł
   • Ma „Umorzenie środków trwałych” 56.000 zł.
3. Amortyzacja środków trwałych za bieżący miesiąc. Limit amortyzacji stanowiącej koszty uzyskania przychodów wynosi 92.924 zł (20.000,- EUR). Stawka amortyzacyjna w skali roku wynosi 20%. Miesięczny odpis skalkulowano na poziomie 2.333,33 zł
   • Wn „Amortyzacja KUP” 1548,73 zł (2.333,33 zł x 92.924/140.000 = 1.548,73 zł)
   • Wn „Amortyzacja NKUP” 784,60 zł (2333,33 - 1548,73 = 784,60 zł)
   • Wn „Umorzenie środków trwałych” 2.333,33 zł.

Podstawa prawna:
- art. 16 ust. 1 pkt 4, art. 17f ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397),
- Krajowy Standard Rachunkowości nr 5„Leasing, najem i dzierżawa”.


Doradztwo dla księgowych plus wszystko, czego potrzebujesz do bezbłędnego rozliczania Twojej firmy, w jednym miejscu. W Portalu FK www.portalfk.pl indywidualnie skonsultujesz się z ekspertami i otrzymasz dostęp do licznych narzędzi ułatwiających pracę.