Kks: dobrowolne poddanie się karze

Przeczytaj także: Lepsze wadliwe niż nierzetelne księgi podatkowe

Wobec niejednokrotnie dotkliwych - w stosunku do wagi popełnionych czynów - sankcji karnych, należy rozważyć możliwość skorzystania z dobrodziejstwa instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.

Podstawową przesłanką udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest niebudząca wątpliwości wina sprawcy oraz okoliczności popełnienia przez niego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Jednakże zastosowanie instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności jest możliwe we wszystkich sprawach o wykroczenia skarbowe, natomiast w przypadku przestępstw skarbowych zostało ograniczone tylko do tych, które zagrożone są samoistną karą grzywny. Niedopuszczalne jest udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, jeżeli przestępstwo skarbowe jest, co prawda, zagrożone tylko karą grzywny, ale zostało popełnione w warunkach określonych w art. 37 § 1 lub art. 38 § 2 KKS, tj. nadzwyczajnego obostrzenia kary. Opisywany zakaz znajduje zastosowanie również do spraw, w których istnieją warunki formalne do zastosowania omawianej instytucji, ale zgłoszono interwencję co do przedmiotów podlegających przepadkowi (chyba, że wycofano ją do chwili wniesienia aktu oskarżenia do sądu).

Jednakże niebudząca wątpliwości wina sprawcy oraz popełnienie opisanych powyżej czynów zabronionych nie są jedynymi warunkami niezbędnymi do udzielenia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Dodatkowo po stronie sprawcy muszą wystąpić określone przesłanki. Po pierwsze, nastąpiło uiszczenie należności publicznoprawnej (oczywiście tylko wtedy, gdy czyn zabroniony polega na uszczupleniu należności). Po drugie, sprawca zapłacił kwotę odpowiadającą co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony. Po trzecie, sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów, uiszczenie ich równowartości pieniężnej. Ostatnim z warunków jest uiszczenie zryczałtowanej równowartości kosztów postępowania.

Postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności rozpoczyna swój bieg od momentu złożenia przez sprawcę wniosku. W myśl art. 142 § 1 KKS wniosek ten może zostać złożony w toku postępowania przygotowawczego przed finansowym organem postępowania przygotowawczego, do momentu wniesienia aktu oskarżenia do sądu. Co więcej, przed pierwszym przesłuchaniem finansowy organ postępowania przygotowawczego ma obowiązek pouczyć sprawcę o przysługującym mu prawie złożenia takiego wniosku. Natomiast w przypadku osób w wieku od 17 do 18 lat, wniosek może zgłosić nie tylko sam sprawca, ale również w jego imieniu jego przedstawiciel ustawowy.

Wniosek o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może być zgłoszony na piśmie albo ustnie do protokołu (art. 142 § 4 KKS). Jednakże w obu przypadkach należy dołączyć dowody uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej, kwoty grzywny odpowiadającej co najmniej jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia - w przypadku przestępstwa skarbowego, lub nie mniejszej niż jedna dziesiąta tego wynagrodzenia - w przypadku wykroczenia skarbowego oraz dowód wpłaty zryczałtowanej równowartości kosztów postępowania (art. 143 § 1 KKS). Jeżeli wniosek nie odpowiada wymaganiom formalnym, a brak jest tego rodzaju że wniosek nie może otrzymać biegu wzywa się osobę, od której on pochodzi do usunięcia braku w terminie 7 dni (art. 143a § 1 KKS). W razie nieuzupełnienia tego braku w terminie wniosek uznaje się za bezskuteczny (art. 143a § 2 KKS).

Sprawca czynu zabronionego składający wniosek o poddanie się dobrowolnej odpowiedzialności jest dysponentem wniosku. Należy jednak pamiętać, iż cofnięcie wniosku nie jest możliwe przed upływem miesiąca od jego złożenia, a także po wniesieniu do sądu przez finansowy organ postępowania przygotowawczego wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (art. 144 § 1 KKS). Cofnięcie wniosku warto dobrze przemyśleć, gdyż jego ponowne złożenie jest niedopuszczalne (art. 144 § 2 KKS). Trzeba również pamiętać, iż w razie cofnięcia wniosku uiszczone przez sprawcę kwoty zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania (art. 144 § 3 KKS).