Szkodliwa konkurencja podatkowa jako optymalizacja

Przeczytaj także: Szkodliwa konkurencja podatkowa = pranie pieniędzy?

Klasyczne metody wykorzystywania reżimów prawnych państw i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową są przedmiotem bardzo bogatego dorobku naukowego, zarówno polskiego, jak i zagranicznego. Analiza praktyki międzynarodowego obrotu gospodarczego pozwala dostrzec cztery metody wykorzystywania zjawiska szkodliwej konkurencji podatkowej, które w bezpośredni sposób prowadzą do dokonania „oszczędności” podatkowej w kraju macierzystej rezydencji podatkowej podatnika:

• transfer kapitału do spółki zależnej mającej siedzibę w państwie (terytorium) stosującym szkodliwą konkurencję podatkową;
• nabywanie korzyści umownych (znane również jako treaty-shopping);
• transfer zysków;
• zmiana miejsca zamieszkania

Poniżej zostanie omówiony transfer kapitału do spółki zależnej mającej siedzibę w państwie (terytorium) stosującym szkodliwą konkurencję podatkową

Wykorzystanie spółki zależnej mającej siedzibę w państwie (terytorium) stosującym szkodliwą konkurencję podatkową

Założenie spółki zależnej w państwie (terytorium) szkodliwym podatkowo i przekazanie jej kapitału, który będzie podlegał opodatkowaniu w państwie jej siedziby jest podstawową i najprostszą metodą wykorzystywania zjawiska szkodliwej konkurencji podatkowej, która może służyć także uzyskiwaniu korzyści o pozapodatkowym charakterze. Spółka zależna (określana w doktrynie również mianem „spóki rajowej” bądź „spółki rotacyjnej”) może gromadzić różne rodzaje dochodów: dywidendy, należności licencyjne, różnego rodzaju opłaty, należności z praw autorskich, odsetki. Spółka zależna może także prowadzić określone sprawy spółki–matki, otrzymując za to wynagrodzenie przewyższające rzeczywistą wartość ekonomiczną tych świadczeń. Możliwy jest także całkowity brak bieżącej działalności spółki zależnej, a pobierane przez nią należności mogą opierać się na niewykonanym świadczeniu na rzecz spółki–matki, co oczywiście stanowi naruszenie prawa, lecz jednocześnie jest trudne do wykrycia w razie braku współpracy pomiędzy organami skarbowymi państwa siedziby spółki–matki i spółki–córki mającej siedzibę na terytorium szkodliwym podatkowo.

Cypryjskie spółki holdingowe – wynagrodzenie dyrektorów i dywidenda

Najczęściej spółki zależne w państwach (terytoriach) szkodliwych podatkowo, które są wykorzystywane jako narzędzie międzynarodowej optymalizacji podatkowej, mają charakter holdingu. Z perspektywy polskiego prawa podatkowego najbardziej popularne są holdingi cypryjskie, co wynika ze szczególnie atrakcyjnych podatkowo postanowień polsko-cypryjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Spółki holdingowe na Cyprze mogą po otrzymaniu dywidendy od polskiego podmiotu zależnego korzystnie podatkowo dystrybuować zakumulowany kapitał, co może odbywać się na 2 sposoby: w formie dywidendy oraz jako wynagrodzenie dyrektorów. Masowe w chwili obecnej wykorzystywanie spółek cypryjskich przez podatników polskich podatków dochodowych sprawia, iż ta szczególna metoda międzynarodowej optymalizacji podatkowej, będąca w istocie wykorzystaniem spółki holdingowej w państwie szkodliwym podatkowo, zasługuje na słowo komentarza.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Cyprem zwalnia z opodatkowania i to zarówno w Polsce, jak i na Cyprze wynagrodzenie dyrektorów spółek cypryjskich, którzy są rezydentami podatkowymi w Polsce. Pojęcie „dyrektora” na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w tym umowy z Cyprem, jest pojęciem zdecydowanie szerszym od jego rozumienia na gruncie prawa handlowego i obejmuje wszelkie wynagrodzenia członków zarządu i rad nadzorczych. Tekst polsko-cypryjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania został błędnie przetłumaczony na język polski, zaś istniejące wątpliwości interpretacyjne są właśnie zasługą tego błędnego tłumaczenia. Polska wersja językowa umowy posługuje się pojęciem „wynagrodzeń dyrektorów i innych podobnych należności, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie osiąga z tytułu członkowstwa w radzie nadzorczej spółki mającej siedzibę w drugim umawiającym się państwie”.