Kłopotliwe nieodpłatne świadczenia pracownicze

Przeczytaj także: Przychody podatkowe: imprezy integracyjne

Opodatkować czy nie opodatkować? Takie pytanie zadaje sobie wielu podatników, którzy organizują imprezy integracyjne dla swoich pracowników. Kwestia dotyczy bowiem kontrowersyjnego od pewnego czasu tematu nieodpłatnych świadczeń. W uproszczeniu można powiedzieć, że nieodpłatne świadczenie na rzecz pracownika ma miejsce wtedy, gdy pracownik dostaje od pracodawcy coś za darmo czego konsekwencją jest przysporzenie majątkowe po stronie pracownika mające konkretny wymiar finansowy.

Nieopłatne świadczenia to przychód pracownika
Czy takie świadczenie powinno być opodatkowane? Nie ma wątpliwości, że jeżeli pracownik odnosi korzyść z racji tego, że dostaje od pracodawcy coś za darmo, powinien z tego tytułu zapłacić podatek. Pogląd taki wyrażany jest nie tylko przez organy podatkowe, ale również przez sądy. Dla przykładu można wskazać uchwałę siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2010 r. (sygn. akt II FPS 1/10), poświęconej zagadnieniu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wykupionych przez pracodawcę pakietów świadczeń medycznych. Nie ma więc wątpliwości, że korzyść otrzymana przez pracownika powinna podlegać opodatkowaniu.

Ale jak go opodatkować?
W jaki sposób powinny być opodatkowane takie świadczenia? Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach dają następującą receptę. Pracodawca powinien podzielić koszt jaki ponosi za np. organizację imprezy integracyjnej na liczbę pracowników i każdemu przypisać określoną w ten sposób wielkość przychodu. Bez względu na to kto ile wypił, zjadł i czy w ogóle uczestniczył w imprezie przychód w równej wysokości pojawi się u każdego.

(…) Podkreślić należy, iż na wysokość przychodu pracownika powstałego w związku z jego uczestnictwem w imprezie sportowo-rekreacyjnej nie wpływa poziom wykorzystania poszczególnych atrakcji przewidzianych dla uczestników, bowiem cena, którą uiszczał pracodawca za zorganizowanie imprezy nie była uzależniona od stopnia „skonsumowania” tych atrakcji przez pracowników. Innymi słowy, z podatkowego punktu widzenia bez znaczenia jest ile i jakie dania i napoje skonsumował pracownik, jak również czy brał udział i w jakim zakresie skorzystał z atrakcji przewidzianych podczas imprezy. (np. interpretacja z 14 września 2011, IPTPB2/415-405/11-2/ASZ).

Innego zdania są niektóre sądy administracyjne. W orzecznictwie zwraca się uwagę, że opodatkować można jedynie takie świadczenia, które są faktycznie otrzymane przez pracownika stąd metoda proponowana przez organy podatkowe nie odzwierciedla przychodu faktycznie otrzymanego przez pracownika. Dla przykładu, w orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 stycznia 2011r. (II FSK 1531/09), dotyczącym opodatkowania imprez integracyjnych stwierdzono, że takiej metody wyliczenia przychodu przyjąć nie można, ponieważ dla opodatkowania istotne jest to, czy danemu pracownikowi można przypisać konkretny, a nie statystyczny przychód. Nie można bowiem ustalać przychodu w drodze arytmetycznego działania polegającego na podzieleniu kosztów imprezy integracyjnej przez liczbę pracowników biorących w niej udział. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie dają podstaw do wykonania takiego działania.

W podobnym tonie wypowiedział się ostatnio Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 23 września 2011r. (I SA/Po 407/11). Zdaniem sądu, w sytuacji, gdy wartości świadczeń nie można przyporządkować do świadczeń uzyskiwanych przez konkretnego pracownika, jak to ma miejsce w rozpoznawanej sprawie, gdzie opłata jest wnoszona ryczałtowo, bez względu na to, czy pracownik ze świadczeń korzystał czy też nie korzystał, brak jest podstaw do ustalenia dla konkretnego pracownika kwoty przychodu uzyskanego z tytułu finansowania przez pracodawcę kosztów organizowanej imprezy. Nie sposób bowiem stwierdzić, czy pracownik rzeczywiście otrzymał owe świadczenie i jaka jest jego wartość. W konsekwencji spółka jako pracodawca nie jest zobowiązana obliczyć, pobrać i odprowadzić do właściwego urzędu skarbowego zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od tych przychodów.