Skutki błędnej stawki VAT na fakturze

Przeczytaj także: Pomyłka w nazwie firmy a prawo do odliczenia VAT

Nieprawidłowa stawka
Zastosowanie błędnej stawki VAT przez sprzedawcę może niekiedy wiązać się z dotkliwymi konsekwencjami w podatku VAT. Jednak ważne jest w tym przypadku czy stawka VAT została zawyżona, czy zaniżona.

Zastosowanie wyższej stawki VAT niż zobowiązują do tego przepisy o VAT wiąże się z tym, że podatnik musi odprowadzić zawyżony podatek. Jak wskazano bowiem w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Problem wystąpi jednak w sytuacji, gdy podatnik opodatkował 0% VAT sprzedaż, która korzysta ze zwolnienia z VAT. Wydaje się, że nie powstaną z tego tytułu żadne konsekwencje, bowiem w obydwu sytuacjach podatek VAT należny nie wystąpił. Jednak sprzedawca powinien pamiętać, że odliczenie VAT nie przysługuje od zakupów dokonywanych w związku ze sprzedażą zwolnioną z VAT. Tak więc konsekwencją zastosowania błędnej stawki VAT może być zawyżenie kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu, co może spowodować powstanie zaległości podatkowej. Ten sam skutek wywoła zastosowanie zaniżonej stawki VAT przy sprzedaży. Za okres rozliczeniowy, w którym to nastąpiło, może powstać zaległość.

Poprawienie błędów
W przypadku wystawienia faktury, w której zastosowano błędną stawkę VAT, podatnik powinien sporządzić fakturę korygującą. Jeżeli jednak podatnik nie skoryguje błędu w przypadku zastosowania wyższej stawki, nie powstaną z tego tytułu żadne skutki finansowe. W przypadku gdy stawka jest zaniżona, korekta jest obowiązkowa.

W sytuacji gdy podatnik zawyżył na fakturze podatek VAT z uwagi na zastosowanie błędnej stawki i zdecydował się na wystawienie faktury korygującej, musi pamiętać o warunkach określonych w art. 29 ust. 4a ustawy o VAT. Jak wskazano w tym przepisie, w sytuacji gdy stwierdzono pomyłkę na fakturze pierwotnej, skutkującą zawyżeniem kwoty podatku należnego, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca otrzymał korektę faktury, potwierdzenia jej otrzymania przez nabywcę (patrz przykład 1).

Jeżeli podatnik uzyska to potwierdzenie po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, to będzie mógł uwzględnić korektę faktury za okres rozliczeniowy, w którym je uzyskał.

Jak wynika z powyższego, sprzedawca w takim przypadku nie koryguje deklaracji za okres, w którym zawyżył stawkę VAT. Jeżeli w pierwotnej fakturze zastosował wyższą stawkę VAT, to był zobowiązany do odprowadzenia wyższego podatku. Nabywca natomiast miał prawo do jego odliczenia. Jeżeli dokonał odliczenia VAT, to w sytuacji otrzymania korekty błędnej faktury jest zobowiązany do zmniejszenia podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał korektę (art. 86 ust. 10a ustawy o VAT).

Przepisy o VAT nie wskazują w sposób odrębny zasad rozliczenia VAT w przypadku, gdy podatnik jest zobowiązany do podwyższenia VAT. Jednak wiadomo, że podatnik musi prawidłowo wyliczać kwoty należnego VAT.

Obowiązek zastosowania prawidłowej stawki VAT ciąży na sprzedawcy. Tak więc w przypadku jej zaniżenia w fakturze pierwotnej, co skutkuje zaniżeniem zobowiązania podatkowego, skorygowana faktura powinna być ujęta w deklaracji podatkowej za okres wystawienia faktury pierwotnej. Podatnik w takim przypadku nie musi czekać na potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę. Po stwierdzeniu błędu powinien jak najprędzej poprawić rozliczenie VAT (patrz przykład 2).

Odpowiedzialność nabywcy za błędną stawkę
Zobowiązanym do określenia prawidłowej stawki VAT, jaką opodatkowany jest sprzedawany towar czy wykonywana usługa, jest sprzedawca. Jednak nabywca w przypadku wątpliwości co do jej wysokości może zwrócić się do niego o sprawdzenie jej poprawności.

Oznacza to, że bez względu na fakt, że na fakturze zastosowano zawyżoną stawkę podatku, nabywca i tak ma prawo do odliczenia VAT w kwocie wykazanej na fakturze (pod warunkiem, że zakup związany był z działalnością opodatkowaną). Wyjątkiem jest sytuacja, w której wystawca opodatkowałby dostawę co do zasady zwolnioną z VAT lub niepodlegającą opodatkowaniu. W takim bowiem przypadku wystawca musiałby odprowadzić VAT należny (art. 108 ust. 1 ustawy o VAT), natomiast nabywca nie miałby prawa do odliczenia tego podatku w związku z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT.

Przykład 1
Podatnik w dniu 14 września 2011 r. wystawił dla nabywcy fakturę, w której zastosował 23% stawkę VAT zamiast 8%. W dniu 21 września wystawił korektę wpisując prawidłową stawkę VAT. Nabywca otrzymał korektę w dniu 30 września. Jeżeli potwierdzenie odbioru faktury korygującej wpłynie do podatnika do 25 października 2011 r., czyli przed upływem terminu do złożenia deklaracji za miesiąc, w którym nabywca otrzymał fakturę korygującą, wówczas obniżenia VAT dokona w rozliczeniu za wrzesień. W sytuacji gdyby potwierdzenie to otrzymał w dniach 26-31 października 2011 r., wówczas obniżenie VAT powinno być dokonane w deklaracji za październik.

Przykład 2
W lutym 2011 r. podatnik wystawił dla kontrahenta fakturę VAT, stosując zaniżoną 22% stawkę VAT, zamiast 23%. Podatnik zauważył błąd w sierpniu 2011 r. i wystawił fakturę korygującą, stosując już właściwą, czyli 23% stawkę. Niezależnie od terminu otrzymania potwierdzenia odbioru korekty, podatnik powinien skorygować deklarację podatkową za luty 2011 r., tj. miesiąc wystawienia faktury pierwotnej.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054)


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.