Obowiązek podatkowy VAT w usługach transportowych

Przeczytaj także: Podatek VAT: stałe miejsce prowadzenia działalności

1. Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego
Dla usług transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, moment powstania obowiązku podatkowego określony został w art. 19 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT.

Uwaga!
W stosunku do usług transportu towarów i osób obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania tych usług.

Otrzymanie części zapłaty (ceny) powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części. Jeżeli więc podatnik nie otrzymał żadnej płatności w ciągu 30 dni od dnia wykonania usługi (jak i przed wykonaniem usługi), obowiązek podatkowy będzie u niego powstawał 30. dnia od jej wykonania. Późniejsze otrzymanie zapłaty (czy nawet jej brak) nie będzie już wpływać w żaden sposób na powstały obowiązek podatkowy w podatku VAT.

Warto przy tym zaznaczyć, iż zarówno z orzecznictwa, jak i wyjaśnień organów podatkowych wynika, iż zapis: "nie później niż 30. dnia licząc od dnia wykonania usługi" należy rozumieć w ten sposób, iż usługę (przy braku zapłaty) należy opodatkować dokładnie w trzydziestym dniu licząc od dnia jej wykonania. Przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 września 2010 r., nr IBPP2/443-498/10/ICz, czy wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 30 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Bd 362/10.

Przykład
Usługa transportu towarów została wykonana 5 lipca 2011 r. Fakturę VAT wystawiono 9 lipca 2011 r. W zależności od tego, w którym miesiącu dokonano zapłaty, rozliczenia podatku VAT należy dokonać w następujący sposób:

1. jeśli zapłata za fakturę miała miejsce w lipcu, to obowiązek podatkowy powstał w lipcu - w dniu zapłaty,
2. jeśli jednak podatnik nie otrzymał zapłaty do dnia 4 sierpnia 2011 r., wówczas obowiązek podatkowy powstał w dniu 4 sierpnia 2011 r.

Data wystawienia faktury pozostaje bez znaczenia dla powstania obowiązku podatkowego

Uwaga
Aby właściwie określić moment powstania obowiązku podatkowego dla usług transportowych należy znać dwie daty: datę zapłaty za usługę oraz datę wykonania usługi. Przy czym pierwsza z tych dat jest istotniejsza o tyle, że w sytuacji gdy odpowiednio wcześnie ma miejsce zapłata za usługę, data wykonania usługi traci często na znaczeniu.

Przykład
Usługa transportowa została wykonana w dniu 26 lipca 2011 r. Kontrahent zapłacił za usługę w dniu 2 sierpnia 2011 r. O powstaniu obowiązku podatkowego przesądza w tym przypadku termin zapłaty. Obowiązek podatkowy powstał zatem w dniu 2 sierpnia.

W przypadku gdy kontrahent nie ureguluje należności za usługę transportową, dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego istotny jest termin wykonania usługi. powstanie Obowiązek podatkowy od tej usługi powstanie w trzydziestym dniu od tej daty (czyli w dniu 25 sierpnia). Nawet gdyby kontrahent zapłacił za usługę dopiero we wrześniu, zapłata ta nie zmieniłaby momentu powstania obowiązku podatkowego.

2. Otrzymanie zaliczki
W przypadku usług transportowych, otrzymanie części zapłaty (ceny), powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części (art. 19 ust. 15 ustawy o VAT). Dlatego też każda wpłacona zaliczka na poczet tych usług powoduje powstanie obowiązku podatkowego w stosunku do wpłaconej kwoty, niezależnie od tego kiedy zostanie wystawiona faktura potwierdzająca otrzymanie tej zaliczki.

Z chwilą otrzymania zaliczki na poczet usług transportowych powinna zostać wystawiona faktura VAT. Gdyby jednak wziąć pod uwagę brzmienie przepisu § 10 ust. 1 rozporządzenia w sprawie faktur, można uznać, że faktura zaliczkowa może być wystawiona do 7 dni od dnia otrzymania zaliczki. Niezależnie jednak od tego, czy faktura zostanie wystawiona w dniu wpływu zaliczki, do siódmego dnia od tego zdarzenia, czy też jeszcze później, ma to znaczenie drugorzędne biorąc pod uwagę fakt, że i tak obowiązek podatkowy powstaje już z chwilą otrzymania zaliczki.

Przykład
Firma transportująca materiały budowlane na plac budowy, w dniu rozpoczęcia wykonywania usług, tj. 18 maja 2011 r., otrzymała zaliczkę w wysokości 10% wartości robót, tj. 7.380 zł. W chwili zakończenia usług, w dniu 2 lipca 2011 r. firma otrzymała kolejne 40%, tj. 29.520 zł. Pozostała część należności w kwocie 36.900 zł zostanie uiszczona w dwóch równych ratach płatnych 20 lipca i 20 sierpnia 2011 r.

Przy założeniu, że płatności dokonywane będą zgodnie z umową, obowiązek podatkowy powstanie w następujących momentach:

• w maju 2011 r. powstał obowiązek podatkowy od uiszczonej kwoty zaliczki w wysokości 7.380 zł; VAT należny wyniósł 1.380 zł,
• w lipcu 2011 r. powstał obowiązek podatkowy od kwoty:
• 29.520 zł + 18.450 zł = 51.420 zł; VAT należny wyniósł 9.615 zł,
• w sierpniu 2011 r. w wyniku upływu 30 dni od dnia wykonania robót powstał obowiązek podatkowy od pozostałej kwoty należności, tj. od kwoty 18.450 zł; VAT należny wyniósł 10.266 zł.