BHP w firmie a nieodpłatne świadczenia w VAT

Przeczytaj także: Świadczenia pracownicze a opodatkowanie VAT

Art. 232 Kodeksu pracy nakład na pracodawców obowiązek zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednich posiłków i napoi, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Szczegóły w tym zakresie znalazły się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60 poz. 279).

Art. 237⁶ § 1 KP mówi z kolei, że pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.
Natomiast zgodnie art. 237 ⁷ KP, pracodawca jest także obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

1. jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
2. ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

Niekiedy może on dopuścić używanie odzieży i obuwia roboczego pracowników, lecz takie działanie jest możliwe jedynie za zgodą tych ostatnich, i pod warunkiem że odzież ta i obuwie spełniają wymagania BHP. Rozwiązanie takie nie jest jednak możliwe w przypadku stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi (dalsze przepisy art. 237⁷KP).

Jak zatem łatwo zauważyć, ustawodawca nałożył na pracodawców szereg obowiązków związanych z prawidłowym wykonywaniem pracy przez pracowników. W ramach tych obowiązków winni oni przekazywać swoim pracownikom napoje i posiłki, środki ochrony indywidualnej, czy wręcz odzież i obuwie.

W art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług ustawodawca wskazał natomiast, że na równi z odpłatną dostawą towarów (na potrzeby tego podatku) rozumie się przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

W zakresie obowiązków kodeksowych wobec pracowników, o których mowa wyżej z całą pewnością mamy do czynienia z nieodpłatnością przytoczonych świadczeń. Z drugiej strony jeżeli podatnik (pracodawca) wykonuje czynności opodatkowane, od zakupu tychże świadczeń co do zasady przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego. Czy zatem takie „nieodpłatne przekazania na rzecz pracowników” powinien on opodatkować podatkiem VAT?

Odpowiedź na to pytanie jest negatywna, a to dlatego, że pracodawca zapewniając swoim pracownikom posiłki i napoje profilaktyczne, odzież i obuwie robocze czy też środki ochrony indywidualnej, nie realizuje celów osobistych pracownika, a jedynie organizuje oraz zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pracy, których spełnienie jest niezbędne, aby dana praca mogła być wykonywana zgodnie z przepisami prawa.