Umowa barterowa: podatek dochodowy i VAT

Przeczytaj także: Płatność kryptowalutą jako umowa barterowa pomiędzy przedsiębiorcami

Przykładowa treść
Rozważmy następujący przykład. W ramach porozumienia związanego z projektem organizowanym przez miasto przedsiębiorca zobowiąże się do wspierania przedsięwzięć promocyjno-wizerunkowych realizowanych w ramach projektu poprzez m.in.:
a) uczestnictwo w przedsięwzięciach organizowanych przez miasto,
b) upoważnienie do bezpłatnego wykorzystywania przez miasto wizerunku przedsiębiorcy, jego znaków towarowych oraz innego typu oznaczeń indywidualizacyjnych.

W zamian za te świadczenia miasto upoważni przedsiębiorcę do posługiwania się w kontaktach wewnętrznych i zewnętrznych logiem projektu, co będzie oznaczać, iż jest on jedynym z partnerów w tym projekcie.

Usługi wzajemne
Takie skonstruowanie porozumienia (posłużenie się sformułowaniem „nieodpłatnie” czy „bezpłatnie”), nie oznacza, iż umowa nie zostanie opodatkowana. Zgodnie bowiem z przyjętym w doktrynie i orzecznictwie poglądem, przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć takie działanie, którego skutkiem jest nieodpłatne tj. niezwiązane z żadnym ekwiwalentem przysporzenie majątkowe. W analizowanej sytuacji nie będziemy mieć zatem do czynienia z wystąpieniem nieodpłatnego świadczenia, lecz z transakcją o charakterze barterowym – strony świadczą na swoją rzecz określone usługi wzajemne o charakterze promocyjnym.

Skutki w VAT
Fakt, że transakcja odbywa się bez wymiany pieniężnej nie oznacza, iż pozostaje ona poza VAT. Usługi wykonywane przez strony nie będą miały de facto charakteru bezpłatnego – są to zatem usługi odpłatne za wynagrodzeniem w innej postaci niż zapłata w formie pieniężnej. Takie wzajemne świadczenie powinno być traktowane jak sprzedaż i opodatkowywane VAT według właściwej stawki.

Ryzyko w CIT
W dochodowym też jest ryzyko- organy podatkowe uznać mogą, iż powstanie przychód do opodatkowania. Fakt, iż w treści porozumienia wskazano, że przedsiębiorca udostępnia swój wizerunek bezpłatnie nie ma znaczenia. Otrzymuje on bowiem od drugiej strony świadczenie wzajemne mające charakter działań promocyjnych. Przychodem będzie w tym przypadku wartość należnych przedsiębiorcy na podstawie porozumienia świadczeń, zaś kosztem uzyskania przychodu będzie wartość świadczenia uzyskiwanego przez miasto od przedsiębiorcy. Taka sytuacja nie wystąpiłaby jednak, gdyby uznać, iż świadczenia pomiędzy podmiotami mają charakter ekwiwalentny.

Niezbędne elementy
Jak wynika z powyższego, wskazanie w porozumieniu, iż świadczenie jest bezpłatne nie chroni podatnika przed obowiązkiem opodatkowania takiej transakcji zarówno w podatku od towarów i usług jak i w podatku dochodowym. Z tego względu zasadnym byłoby posłużenie się umową barterową w której strony samodzielnie określą wartość wzajemnych świadczeń i wskażą, że świadczenia te są ekwiwalentne (przy czym ich wartość powinna co do zasady odpowiadać cenom rynkowym) lub ewentualnie modyfikacja porozumienia poprzez usunięcie zapisów o bezpłatności i uzupełnienie jego treści o powyższe elementy. Warto także dodać zapis, iż rozliczenia będą następować poprzez wymianę faktur za wzajemnie świadczone usługi na określoną kwotę + obowiązująca stawka VAT oraz wskazać okresy rozliczeniowe za jakie będą wystawiane poszczególne faktury.