Odsetki od zaległości jako koszty firmy?

Przeczytaj także: Zaległe należności budżetowe = odsetki podatkowe?

Co się tyczy odsetek naliczanych od zobowiązań należnych kontrahentom, podstawę ich żądania ustawodawca zawarł w art. 481 §2 Kodeksu cywilnego: Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z kolei w zakresie określenia, czy odsetki takie (i kiedy) stanowią koszty podatkowe, należy brać tutaj pod uwagę ogólne zasady określania tychże kosztów, czyli art. 22 ustawy o podatku od dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) oraz art. 23. W pierwszej kolejności należy zatem zbadać, czy odsetki takie spełniają definicję zawartą w art. 22 ust. 1 updof: Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wskazanych przez ustawodawcę w katalogu wydatków z kosztów wyłączonych (czyli art. 23).

W przypadku opóźnień w zapłacie za towary i usługi, naliczane za czas opóźnienia odsetki są niemalże nierozerwalną częścią działalności gospodarczej i niewątpliwie spełniają definicję zawartą w art. 22 ust. 1 updof. Warto tutaj jednak pamiętać, że nie tylko takie koszty związane z odsetkami ponosi przedsiębiorca. Działalność gospodarczą bardzo trudno bowiem finansować jedynie z własnych środków pieniężnych. Posiłkując się w tym celu kredytami, czy pożyczkami, od tych także trzeba płacić odsetki. Jeżeli powyższe służą działalności gospodarczej, nie ma przeszkód, aby także i je zaliczyć w ciężar kosztów podatkowych.

Trzeba tutaj jednak pamiętać o regulacji zawartej w art. 23 ust. 1 32 updof, która to mówi, że za koszty takie nie uważa się naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Co za tym idzie, aby wskazane wyżej odsetki (zarówno te od kredytów, jak też i te, które zostały naliczone w związku z opóźnieniem z płatnościami) mogły być odniesione w ciężar kosztów (podatkowych) firmy, muszą zostać zapłacone.

Wydawałoby się, że podobnie jest w przypadku odsetek od zaległości w składkach ZUS czy w opóźnień w regulacji zobowiązań podatkowych. W tym przypadku jednak mamy do czynienia z tzw. odsetkami podatkowymi, naliczanymi na podstawie Ordynacji podatkowej (art. 53 i następne). Art. 23 ust. 1 pkt 18 updof mówi natomiast, że do podatkowych kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Co za tym idzie, odsetki od zaległości podatkowych, czy to w składkach ZUS nigdy nie staną się kosztem uzyskania przychodu uwzględnianym w rachunku podatkowym firmy.