Refaktura usługi transportowej: rozliczenie VAT

Przeczytaj także: Podatek VAT: stałe miejsce prowadzenia działalności

Przykładowo, spółka otrzymała od kontrahenta z Francji fakturę za transport materiałów z Niemiec na Litwę. Kwota za tę usługę będzie refakturowana na klienta z Litwy. Jak w takim przypadku będzie wyglądać rozliczenie VAT?

Dwa etapy
W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż w powyższym przypadku przedsiębiorca powinien najpierw rozliczyć transakcję z francuskim kontrahentem sprzedającym mu usługę transportową. Sposób rozliczenia VAT będzie tutaj zależał od tego, czy zaistnieje import usług.

Zgodnie z art. 2 pkt 9 VATU, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 VATU. W świetle treści art. 17 ust. 1 pkt 4 VATU, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje należy zauważyć, iż dla zidentyfikowania danej transakcji jako importu usług konieczne jest przeanalizowanie:

1. czy świadczący usługę nie posiada siedziby lub miejsca zamieszkania albo pobytu na terytorium Polski? Jeśli odpowiedź jest negatywna nie mamy do czynienia z importem usługi.
2. czy według przepisów art. 28a-28n VATU, usługa ma przypisane miejsce świadczenia do terytorium Polski, tzn. czy podlega opodatkowaniu na terytorium Polski? Jeśli nie, to nie mamy do czynienia z importem usług.

Opodatkowanie w Polsce
Przyjmując, iż francuski kontrahent nie ma siedziby w Polsce, do ustalenia pozostaje miejsca świadczenia przedmiotowych usług. Dla określenia miejsca świadczenia usług transportu towarów świadczonych na rzecz podatnika zastosowanie znajdują zasady ogólne, wyrażone w art. 28b VATU. Zgodnie z tym przepisem, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. Miejscem opodatkowania w omawianym przypadku będzie zatem Polska i spółka otrzymując fakturę od kontrahenta francuskiego za transport towarów z Niemiec na Litwę, zobowiązana będzie w pierwszej kolejności do rozliczenia importu usług od nabytej usługi transportowej. Właściwa będzie stawka 23 % VAT.

Refaktura na kolejny podmiot
Następnie, już po rozliczeniu importu usługi przedsiębiorca powinien rozważyć, czy ciążą na nim obowiązki w VAT z tytułu jej odsprzedaży. Z dniem 1 kwietnia 2011 r., w wyniku kolejnej nowelizacji ustawy o VAT, ustawodawca wprowadził zapis art. 8 ust. 2a VATU, w myśl którego jeśli podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Czynność tę uznaje się więc za świadczenie usługi, które podlega opodatkowaniu. Nowelizacja ta nie wprowadza zasadniczych zmian w rozliczeniu VAT refakturowania, a jedynie potwierdza stosowaną dotychczas praktykę, przyjętą zgodnie z interpretacją art. 28 dyrektywy 2006/112/WE.

Jeżeli zatem spółka dokona odprzedaży usługi transportowej na rzecz klienta z Litwy, prawidłowe będzie wykazanie takiej usługi ze stawką NP („nie podlega”) z oznaczeniem, że podatek rozlicza nabywca. Miejsce świadczenia dla potrzeb VAT w analizowanej sytuacji, co do zasady znajdzie się na Litwie – wg siedziby usługobiorcy (względnie stałego miejsca zamieszkania).