Czy warto być podatnikiem VAT?

Przeczytaj także: Slim VAT 3 a sprzedaż mieszana - korzystne zmiany dla podatników

Wybór zwolnienia podmiotowego
Podmiot rozpoczynający działalność gospodarczą, co do zasady, korzysta ze zwolnienia z VAT i to bez konieczności dopełniania jakichkolwiek obowiązków o charakterze formalnym. Wyjątek stanowią podatnicy wykonujący czynności wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Chodzi o podmioty zajmujące się m.in. sprzedażą wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, dokonujące dostaw nowych środków transportu, świadczące usługi prawnicze bądź doradcze.

Podatnik osiągając obroty z tytułu sprzedaży niekorzystającej ze zwolnienia z VAT, może jednak zdecydować się na zwolnienie z tego podatku. Jest to możliwe w sytuacji, gdy osiągnięty przez niego obrót w trakcie poprzedniego roku podatkowego, a także w bieżącym roku nie przekroczy ustawowego limitu. W 2011 r. limit ten został ustalony na poziomie 150.000 zł. Należy przy tym pamiętać, że do tego limitu nie wlicza się sprzedaży towarów i usług korzystających ze zwolnienia z VAT oraz sprzedaży towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym zaliczane są przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Z kolei podmioty rozpoczynające prowadzenie działalności w trakcie roku mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, jeśli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy - w proporcji do okresu prowadzonej działalności w roku podatkowym - ustawowo określonej kwoty.

Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego muszą prowadzić narastająco ewidencję sprzedaży w celu ustalenia momentu przekroczenia limitu obrotów i utraty prawa do zwolnienia z VAT.

Rozpoczynając działalność gospodarczą podmiot, któremu przysługuje prawo do zwolnienia z podatku VAT, powinien przeanalizować, czy zwolnienie wynikające z art. 113 ustawy o VAT z ekonomicznego punku widzenia jest dla niego korzystne. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim sposób prowadzenia działalności gospodarczej, a dokładnie rodzaj odbiorców, do których skierowana będzie sprzedaż towarów lub usług (patrz tabela).

W zasadzie podstawowym kryterium oceny, od której uzależniony jest wybór sposobu prowadzenia działalności gospodarczej jest potencjalny odbiorca towarów i usług. Wynika to z tego, że podmiot zwolniony z VAT, do sprzedawanych towarów i usług nie dolicza podatku VAT. W konsekwencji jego produkty mają niższą cenę brutto. Cena brutto istotna jest jednak wyłącznie dla odbiorcy towaru, który nie jest czynnym podatnikiem VAT.

W przypadku gdy kontrahentami podatnika będą czynni podatnicy VAT, to ich uwaga skupi się na poziomie cen netto a nie poziomie cen brutto. Wynika to z możliwości odliczenia podatku naliczonego. Korzystanie ze zwolnienia podmiotowego przez dostawcę w takiej sytuacji nie jest zatem korzystne. Po pierwsze, nie może on wystawiać faktur VAT (uprawnienie to zostało zarezerwowane dla czynnych podatników VAT). Po drugie, jego kontrahenci nie mogą odliczyć podatku naliczonego zawartego w zakupach jego towarów, czy usług.