Faktura za media: VAT należny i naliczony

Przeczytaj także: Odliczenie VAT z faktury za media z prognozą

1. Obowiązek podatkowy
Mówiąc o dostawie mediów mamy na myśli:
• dostawę energii elektrycznej i cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
• świadczenie usług telekomunikacyjnych i radiotelekomunikacyjnych,
• świadczenie usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy o VAT. Mowa tu jest m.in. o usługach w zakresie rozprowadzania wody, gospodarki ściekami, wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usługach zamiatania śmieci i usuwania śniegu, pozostałych usługach sanitarnych.

Co prawda pierwsza z ww. grup mediów (wszelkie postaci energii oraz gaz) traktowana jest jak towar, jednak na ogół także o ich dostawie mówi się potocznie jak o świadczeniu usług.

Obowiązek podatkowy z tytułu dostawy mediów powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie dotyczącej rozliczeń z tytułu ich wykonania. Stanowi o tym art. 19 ust. 13 pkt 1 ustawy o VAT.

Zauważyć należy, iż czynności te najczęściej świadczone są w sposób ciągły, czy też ze ściśle określoną częstotliwością i trudne jest określenie momentu ich zakończenia. Określony termin płatności w umowie dotyczącej świadczenia tych usług przesądza zatem o powstaniu obowiązku podatkowego. Rzeczywisty termin zapłaty bądź jej brak, pozostaje bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego. Z powyższego wynika również to, iż bez wpływu na powstanie obowiązku podatkowego pozostaje termin wystawienia faktury.

Na zasadzie wyjątku, w przypadku gdy usługa telekomunikacyjna jest realizowana przy użyciu żetonów, kart lub innych jednostek rozliczeniowych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sprzedaży żetonów, kart telefonicznych lub innych jednostek uprawniających do korzystania z usług telekomunikacyjnych w systemie przedpłaconym (art. 19 ust. 18 ustawy o VAT).

2. Termin wystawienia faktury
Termin wystawienia faktury VAT dokumentującej świadczenie usług powszechnych (mediów) określony został w § 11 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie faktur. Z przepisu tego wynika, iż fakturę należy wystawić nie wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego i nie później niż z chwilą powstania tego obowiązku.

W ust. 3 ww. przepisu wskazano dodatkowo, że jeżeli faktura za media zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy, zastosowanie znajduje wyłącznie ograniczenie terminu do najpóźniejszego z możliwych terminów wystawienia faktury (czyli nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego). Nie ma tu natomiast ograniczeń co do najwcześniejszego terminu wystawienia faktury.

Oznacza to, że faktura, w której zaznaczono, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy, może być wystawiona nawet kilka lub kilkanaście miesięcy wcześniej i fakt jej wystawienia pozostaje bez wpływu na obowiązek podatkowy.

Przykład
Wystawiono fakturę za wywóz nieczystości. Płatności dokonywane są przelewem na konto za okresy miesięczne przez cały rok. W fakturze wystawianej na okres 12 miesięcy określone są kwoty miesięcznych zaliczek oraz terminy ich płatności.

Ponieważ na fakturze określone zostały zarówno kwoty płatności, jak i terminy, w których te płatności powinny być dokonywane, zatem obowiązek podatkowy będzie powstawał sukcesywnie przez cały rok, we wskazanych terminach płatności. Bez znaczenia jest przy tym, że na jednej fakturze wykazane są płatności dotyczące całego roku.

Warto podkreślić, że faktury wystawiane nabywcom, na rzecz których dokonywana jest sprzedaż mediów, mogą nie zawierać numeru identyfikacji podatkowej nabywcy (§ 7 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie faktur).

3. Refakturowanie mediów związanych z usługą najmu bądź dzierżawy
Refakturowanie mediów związanych z usługą najmu bądź dzierżawy na tle obowiązujących przepisów stało się ostatnio kwestią sporną. Organy podatkowe od pewnego czasu stoją na stanowisku, że media stanowią składnik usługi głównej (najmu, dzierżawy) i powinny być zawsze opodatkowane tak jak ta usługa, gdyż są z nią nierozerwalnie związane.

Tak stwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 13 stycznia 2011 r., nr IPPP3-443-961/10-4/JF, z której wynika, że: "(…) jeżeli umowy usługi telekomunikacyjnej czy dostawy wody, odprowadzania ścieków nie są zawierane bezpośrednio przez najemcę z dostawcą, tylko wynajmujący (Spółka) zawarł ww. umowy, wówczas kwoty należne z tych świadczeń pozostają w bezpośrednim związku z przedmiotem umów najmu, stanowiąc część świadczonej usługi zasadniczej. Świadczenia dodatkowe (pomocnicze) są bowiem ściśle związane z usługą najmu i mają w stosunku do nich charakter poboczny (uzupełniający). Świadczenie z tytułu dostawy energii elektrycznej, cieplnej, wody i odprowadzania ścieków nie stanowi odrębnej usługi, ale jest elementem pewnej całości, stanowiącej jedno świadczenie - usługę najmu. W związku z tym świadczenie usługi najmu wraz ze ww. świadczeniami dodatkowymi stanowi jedną usługę, do podstawy opodatkowania której należy doliczyć również koszty usługi doradczej związanej z przedmiotem najmu, doprowadzenia wody i odprowadzenia ścieków oraz zastosować jednolite zasady opodatkowania, właściwe dla usługi zasadniczej (tj. usługi najmu). (…)"