Rozliczenie VAT: zakup z zagranicy a polski NIP

Przeczytaj także: Duplikat faktury a obowiązek podatkowy w WNT

Powyższe wynika z art. 17 ustawy o podatku od towarów i usług. Otóż art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT wskazuje, że na potrzeby tego podatku podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Jeżeli zatem zagraniczny kontrahent dostarczający na rzecz polskiego podatnika towar nie posiada ani siedziby, ani też miejsca prowadzenia w Polsce, obowiązanym do rozliczenia podatku VAT z tytułu tej dostawy jest polski podatnik. Bez znaczenia pozostaje tutaj to, czy kontrahent ten legitymuje się polskim numerem NIP, czy też nie (przy czym w przypadku braku takiego numeru co do zasady mamy do czynienia z WNT).

Co ważne, obowiązek rozliczenia podatku VAT z tego tytułu będzie ciążył na nabywcy także wtedy, gdy zagraniczny kontrahent posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, lecz to miejsce nie uczestniczy w tych transakcjach (art. 17 ust. 1a ustawy o VAT).

Powyższe zasady mają jednak zastosowanie jedynie wówczas, gdy nabywcą towarów jest podatnik, o którym mowa w art. 15, którego siedziba, stałe miejsce zamieszkania lub stałe miejsce prowadzenia działalności znajduje się w Polsce, za wyjątkiem dostawy towarów dokonywanej w ramach nabywające towary, jeżeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (art. 17 ust. 5 pkt 1 ust. 6 ustawy o VAT).

Tym samym polski przedsiębiorca, prowadzący w Polsce działalność gospodarczą, do której nabywa towary od swojego zagranicznego kontrahenta, który to legitymuje się polskim numerem NIP lecz nie posiada w Polsce siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, albo posiadający takie miejsce, które jednak nie bierze udziału w transakcjach z polskim przedsiębiorcom, jest obowiązany jako nabywca tych towarów do rozliczenia podatku VAT z tego tytułu.

W art. 17 ust. 2 ustawy o VAT ustawodawca wskazał, że w takich przypadkach dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

W przypadku wątpliwości, czy zawierane transakcje z kontrahentem zagranicznym mogą spełniać wyżej wskazane przesłanki, należy je jak najszybciej wyjaśnić w celu prawidłowego zadeklarowania oraz odliczenia podatku VAT od nich. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 7 ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego raz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wystawione faktury, na których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze.

Mówiąc w uproszczeniu, jeżeli kontrahent zagraniczny legitymujący się polskim numerem NIP wystawi na sprzedawane towary fakturę z polskim VAT-em, podczas gdy transakcję tę winien rozliczyć nabywca, temu ostatniemu nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia tak wykazanego podatku VAT.