Mały podatnik: utrata statusu a przywileje podatkowe

Przeczytaj także: Podatek dochodowy: utrata statusu małego podatnika

Rozpatrzmy następującą sytuację: W 2011 r. podatnik posiada status małego podatnika. Jednakże w sierpniu 2011 r. przychód z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej za ten rok przekroczy przeliczony na złote polskie limit 1 200 000 zł euro. Obecnie korzysta on z przywilejów przewidzianych dla tej grupy podatników: wpłaca kwartalnie zaliczki na podatek oraz dokonuje jednorazowych odpisów amortyzacyjnych. W październiku zamierza nabyć maszynę produkcyjną za 90 tys. zł, w stosunku do której chciałby także skorzystać z amortyzacji jednorazowej. Czy jednak wskutek przekroczenia limitu przychodu w wysokości 1,2 mln nie straci od do tego prawa?

Art. 44 ust. 3g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) mówi, że podatnicy będący małymi podatnikami oraz podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, mogą wpłacać zaliczki kwartalne. Procedura ustalania tych zaliczek jest taka sama, jak w przypadku zaliczek miesięcznych z tą różnicą, że okresem rozliczeniowym nie jest tutaj miesiąc a kwartał. Zaliczki takie wpłaca się do 20-tego dnia miesiąca następującego po danym kwartale, zaś zaliczka za czwarty kwartał jest uiszczana do 20-tego dnia ostatniego miesiąca roku (czyli grudnia) w wysokości zaliczki za trzeci kwartał.

Co się z kolei tyczy amortyzacji jednorazowej, art. 22k ust. 7 updof wskazuje, że podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych (na rok 2011 jest to kwota 197 000 zł). Zasady dokonywania takich odpisów zostały określone w kolejnych przepisach art. 22k updof.

Przywileje dla małych podatników są zatem istotne: 4 zaliczki na podatek dochodowy zamiast 11 (przypomnijmy, że miesięczną zaliczkę za grudzień danego roku należy wpłacić w wysokości i terminie zaliczki za listopad) oraz szybsze odniesienie w ciężar kosztów uzyskania przychodu (a co za tym idzie i zmniejszenie podstawy opodatkowania) wydatków na zakup większości środków trwałych.

Aby jednak z tych przywilejów korzystać, trzeba być podatnikiem rozpoczynającym działalność gospodarczą albo małym podatnikiem. Za małego podatnika uważa się tutaj natomiast podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (co ważne - wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro przeliczonej na złote polskie według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł (art. 5a pkt 20 updof) – w roku 2011 limit ten wynosi 4.736.000 zł

Zgodnie z przytoczonym wyżej przepisem, za małego podatnika w roku 2011 uważa się taki podmiot, którego przychód w roku 2010 nie przekroczył wskazanej wyżej równowartości 1,2 mln euro. Co ważne status ten przysługuje podatnikowi przez cały rok, bez względu na to, jaki przychód zostanie w nim osiągnięty.

Co za tym idzie, jeżeli przychód podatnika z naszego przykładu przekroczy powyższy limit uprawniający go do statusu małego podatnika i przywilejów z tym związanych, status ten (jak i przywileje) utraci on dopiero od następnego roku. Dopiero wtedy nie będzie mógł skorzystać z amortyzacji jednorazowej i będzie zobowiązany do opłacania zaliczek za okresy miesięczne.