Udzielenie pożyczki: podatek VAT czy PCC?

Przeczytaj także: Podatek PCC: korzystna pożyczka od rodziny

Taką tezę jednoznacznie prezentują organy podatkowe w wydawanych interpretacjach przepisów prawa podatkowego. Przykładowo w interpretacji z dnia 16 marca 2011 r. (znak: IPPP1-443-40/11-2/Igo), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wskazał, iż: „(…) udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym”.

Warto podkreślić, iż w wydawanych interpretacjach przepisów prawa podatkowego, organy podatkowe stoją na stanowisku, iż udzielenie pożyczki przez podatnika VAT należy traktować jako odpłatne świadczenie usług bez względu na częstotliwość ich udzielania, tak więc nawet jednorazowe udzielenie pożyczki będzie skutkowało uznaniem iż pożyczkodawca wyświadczył usługę. Nie ważny jest także fakt zgłoszenia świadczenie usług finansowych do KRS jako przedmiot działalności.

Oczywiście pogląd ten jest korzystny dla podatników, gdyż udzielenie pożyczki jest usługą zwolnioną z podatku VAT. Tym samym pożyczka na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega temu podatkowi.

Jednakże, należy zwrócić uwagę iż podczas kontroli podatkowej organy podatkowe niejednokrotnie zajmują inne stanowisko niż to w wydawanych interpretacjach. Przykładowo w sprawie zakończonej wyrokiem WSA w Poznaniu z dnia 16 października 2008 r. (sygn. I SA/Po 916/08), Dyrektor Izby Skarbowej, w zaskarżonej decyzji stwierdził, iż: „ (…) o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej czynności posiadają status podatnika podatku VAT, lecz fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że umowa pożyczki nie została zawarta w ramach profesjonalnego obrotu i nie można uznać tej czynności za usługę w rozumieniu PKWiU. Spółka nie zgłosiła takiego przedmiotu działalności gospodarczej. Z akt sprawy wynika, że spółka udzieliła jednorazowej pożyczki swojemu udziałowcowi. Dlatego też czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych”.

Twierdzenie to podtrzymał orzekający sąd administracyjny, zdaniem którego: „ (…) umowa pożyczki została zawarta pomiędzy skarżącą a jej udziałowcem, czyli podmiotami powiązanymi kapitałowo. Z treści umowy nie wynika, aby czynność ta została dokonana w ramach profesjonalnego świadczenia usług. Skarżąca nie wystawiła faktury z tytułu świadczenia usług w zakresie udzielenia pożyczki, do czego była zobowiązana, zgodnie z art. 106 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, świadcząc usługę pośrednictwa finansowego, nawet wówczas, jeżeli miejscem opodatkowania tych czynności jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Ponadto w zakres działalności gospodarczej skarżącej nie wychodziły usługi pośrednictwa finansowego. Jak wynika z wypisu z krajowego rejestru sądowego w zakres działalności gospodarczej skarżącej wchodzi: sprzedaż hurtowa maszyn i urządzeń rolniczych, łącznie ze sprzedażą ciągników, produkcja ciągników rolniczych, działalność usługowa w zakresie instalowania, naprawy i konserwacji maszyn rolniczych i leśnych, sprzedaż hurtowa części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych, sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych, magazynowanie i przechowywanie towarów w pozostałych składowiskach i wynajem maszyn i urządzeń. Przedmiot działalności gospodarczej wskazany w toku postępowania (k. 4/52 akt podatkowych) nie zmienił się do dnia 1 sierpnia 2008 r. - odpis z KRS (k. 37 akt sądowych)”.

Tak więc jeżeli podatnik świadczy sporadycznie usługi udzielania pożyczek, warto złożyć wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Biorąc pod uwagę aktualne stanowisko organów podatkowych wydających interpretacje, uzyskanie potwierdzenia własnego stanowisko nie powinno być obarczone ryzykiem. Znacznie kosztowniejsze, może okazać się zastosowanie się do niekorzystnej decyzji organów podatkowych kontrolujących podatek od czynności cywilnoprawnych.