Świadczenie usług kulturalnych: podatek VAT

Przeczytaj także: Nauka tańca organizowana przez Dom Kultury a VAT

Encyklopedia Popularna PWN, pod pojęciem „kultura” rozumie całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu jej dziejów oraz przekazywany z pokolenia na pokolenie. W skład tak pojętej kultury wchodzą nie tylko wytwory materialne i instytucje społeczne, ale także zasady współżycia społecznego, sposoby postępowania, wzory, kryteria ocen estetycznych i moralnych przyjęte w danej zbiorowości i wyznaczające obowiązujące zachowania. Podobnie „kulturę” zdefiniował w wyroku z dnia 1 czerwca 2009 r. WSA w Gliwicach (sygn. akt III SA/Gl 259/09).

Powyższe rozumienie pojęcia „kultura”, ma niestety niewielkie znaczenie praktyczne. Zgodnie z regułami wykładni prawa, w sytuacji gdy wykładnia językowa nie przynosi oczekiwanych rezultatów, wskazane jest sięgniecie do wykładni systemowej oraz funkcjonalnej. Wykładnia systemowa pozwala na ustalenie zakresu rozumienia pojęcia, w znaczeniu w jakim posługują się nim inne akty prawne należące do systemu prawa (wykładnia systemowa zewnętrzna). W tym celu należy sięgnąć do ustaw wprost lub pośrednio odnoszących się do działalności prowadzonej w sferze kulturalnej, tj. np. do ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz do ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Co prawda, definicja działalności kulturalnej w języku prawnym, skonstruowana w oparciu o powyższe akty prawne nie jest pełna, ale pozwala na sprecyzowanie terminów „kultura” oraz „usługi kulturalne” na potrzeby niniejszego artykułu.

Analizę podatkową omawianego zagadnienia warto rozpocząć od przypomnienia, że zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%. Ustawodawca przewiduje również opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi. Potwierdza to m.in. art. 41 ust. 2 ustawy o VAT, który stanowi że dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 7% oraz art. 41 ust. 2a, który stanowi że dla towarów wymienionych w załączniku nr 10 stawka podatku wynosi 5%. W niektórych przypadkach stawka podatku jest obniżona do 0%, a dla innych czynności ustawodawca przewiduje zwolnienia. Należy jednak pamiętać, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. stawka podatku jest podwyższona z 22% do 23% oraz z 7% do 8%.

Mając powyższe na uwadze, można śmiało przejść do analizy art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. a) oraz lit. b) ustawy o VAT. Przepis ten zwalnia z podatku VAT, po pierwsze, usługi kulturalne świadczone przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną, a po drugie, usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.