Wynajem samochodu a import usług

Przeczytaj także: Samochód osobowy: najem z zagranicy a VAT

Wynajmującym przedmiotowy samochód jest kontrahent zagraniczny. Co za tym idzie konieczne jest tutaj ustalenie miejsce świadczenia usługi dla potrzeb podatku od towarów i usług, a to może być różne w zależności od spełnionych przesłanek.

Ogólna zasada: VAT rozlicza nabywca
Zgodnie z art. 28b ustawy o podatku VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli natomiast podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Tym samym co do zasady podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku VAT od powyższej usługi będzie polski przedsiębiorca. Powinien on rozpoznać import usług i wykazać polski VAT należny z tytułu usługi najmu samochodu świadczonej przez zagranicznego kontrahenta.

Chyba że najem krótkotrwały
Należy tutaj jednak pamiętać o pewnym wyjątku zawartym w art. 28j ustawy o VAT, który mówi że w przypadku usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu miejscem świadczenia jest miejsce, w którym te środku transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy.

W naszym przykładzie samochód został wydany polskiemu przedsiębiorcy w Niemczech. W związku z tym, jeżeli przedmiotowy najem byłby traktowany jako krótkoterminowy, to terytorium Niemiec będzie miejscem opodatkowania tejże usługi.

Art. 28j ust. 2 ustawy o VAT precyzuje tutaj, że przez krótkoterminowy wynajem środków transportu rozumie się ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających - przez okres nieprzekraczający 90 dni.

Zapewne nasz przedsiębiorca z najmowanego samochodu korzysta dłużej aniżeli 30 dni, w związku z czym wyjątek ten nie będzie miał do niego zastosowania, a co za tym idzie – konieczne będzie rozpoznanie miejsca świadczenia zgodnie z art. 28b ustawy o VAT, czyli w Polsce.

Podatek należny to 23%
W przykładzie wskazaliśmy, że kontrahent niemiecki nie posiada w Polsce stałego miejsca zamieszkania ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku VAT z tego tytułu jest polski przedsiębiorca, który powinien wykazać od usługi najmu import usług i wystawić fakturę wewnętrzną, wykazując w niej polski podatek VAT wg stawki 23%. Kwota tego podatku jest kwotą podatku należnego z tytułu importu usług.

Podatek naliczony z ograniczeniem
Wykazany na fakturze wewnętrznej podatek VAT staje się co do zasady także podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu – oczywiście poda warunkiem, że dany wydatek jest związany z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Taka konstrukcja powoduje, że podatnik nie ponosi ciężaru tego podatku z tytułu importu usług. Powyższe należy rozpatrywać jednak przez pryzmat polskich ograniczeń w zakresie odliczenia tego podatku, a z jednym z takich ograniczeń mamy do czynienia właśnie w stosunku do samochodów osobowych.

Należy bowiem pamiętać, że w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu stanowi jedynie 60 % kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania tych samochodów dotycząca jednego pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł.

Powyższe ograniczenie tyczy się także kwoty podatku wykazanej na fakturze wewnętrznej z tytułu importu usługi najmu takiego samochodu.

Załóżmy, że wartość netto tego najmu wynosi 4 000 zł miesięcznie. Nasz przedsiębiorca w wystawionej fakturze wewnętrznej z tytułu importu usług wykaże zatem kwotę podatku w wysokości: 4 000 zł x 23% =920 zł. Kwota ta stanowi podatek należny z tytułu importu usług.
Po stronie podatku naliczonego wykaże on z kolei jedynie 60% tej kwoty, czyli 552 zł.
W identyczny sposób nasz przedsiębiorca będzie postępował z kolejnymi należnościami dotyczącymi najmu. Musi tutaj jednak pamiętać, że w momencie, gdy kwota odliczenia podatku VAT z tytułu najmu sięgnie 6 000 zł, z następnych faktur wewnętrznych podatek ten nie będzie już mógł być odliczony. Nadal natomiast będzie występował obowiązek wykazywania podatku należnego z tego tytułu.